Naar een betere geestelijke gezondheidszorg voor de jeugd
Hoe wordt de geestelijke gezondheidszorg toegankelijker voor de jeugd? CM doet vier aanbevelingen.
Investeer in geboorteverlof
In de eerste 1000 dagen ontwikkelen kinderen de relatie met hun zorgfiguren. Een goede hechting beschermt tegen latere psychische problemen.
Ondersteun kinderen en jongeren in moeilijke situaties
Vechtscheiding, mishandeling, huiselijk geweld, …: moeilijke en negatieve ervaringen vormen een groot risico op psychische problemen. Ondersteun kinderen tijdens die momenten.
Investeer in kwaliteitsvolle groepsprogramma’s
Informeer over geestelijke gezondheid. Educatieve programma’s kunnen ouders bijvoorbeeld aanzetten om over mentale gezondheid te praten met hun kinderen.
Bereik jongeren in groep
Rol educatieve programma’s uit
- op plaatsen waar jongeren zijn: scholen, sportclubs, jeugdbewegingen …
- en bij organisaties die aan preventie doen, zoals de ziekenfondsen.
De afgelopen jaren was er meer aandacht om vroeg psychische problemen te ontdekken en in te grijpen. Mensen zetten sneller de stap naar hulp. Een positieve evolutie. Daar moeten we op verder bouwen.
Maar dit is nog niet meteen een oplossing voor jongeren die worstelen met ernstige zorgvragen zoals Amal. De vraag is hoger dan het aanbod. Jongeren moeten te lang wachten.
Psychische problemen verdienen een even grondige aanpak als lichamelijke problemen. Daarom pleit CM voor:
- het creëren van twee nieuwe functies in de gespecialiseerde ambulante zorg vanuit de federale ziekteverzekering: de gespecialiseerde psychologische behandeling en de gespecialiseerde psychologische diagnostiek.
- het structureel uitbouwen van de Centra Geestelijke Gezondheidszorg en de Centra voor Ambulante Revalidatie. De capaciteit moet voldoen aan de noden van de bevolking.
De geestelijke gezondheidszorg is ingewikkeld georganiseerd, verspreid over de bevoegdheidsniveaus. Het is voor een jongere ook moeilijk om de weg te vinden tussen alle zorgverleners.
CM stelt voor om het landschap van de geestelijke gezondheidszorg te vereenvoudigen:
- Zorg voor duidelijke, brede punten waar jongeren en hun omgeving terechtkunnen. Die punten kunnen ook zorgverleners uit de eerste lijn (zoals huisartsen of CLB’s) ondersteunen.
- Verminder het aantal actoren.
- Versterk de netwerken geestelijke gezondheidszorg.
- Laat ziekenfondsen een rol opnemen door de bevolking te informeren over geestelijke gezondheidszorg.
- Ontwikkel een nationaal plan voor de geestelijke gezondheid met specifieke doelstellingen voor elk beleidsniveau.
Mentale gezondheid overstijgt de geestelijke gezondheidszorg. Psychische problemen ontstaan door biologische factoren (erfelijkheid, fysieke problemen …), psychologische factoren (intelligentie, persoonlijkheid …) en sociale factoren (opvoeding, school …). Er is dus ook actie nodig in domeinen naast de gezondheidszorg.
CM vraagt daarom dat vanaf de volgende regering:
- elk beleidsdomein in het beleidsplan toevoegt hoe ze de mentale gezondheid van kinderen en jongeren wil versterken. Van elke maatregel die impact heeft op het mentaal welzijn van de jeugd gaat een Geestelijke GezondheidsToets de impact na.
- het mentaal welzijn wordt bevorderd in het onderwijs. Mentale ontwikkeling moet een verplicht onderdeel worden in de leerplannen, ook in de lerarenopleiding. Daarnaast kan de samenwerking tussen scholen en de eerstelijnszorg versterkt worden.
- (kans)armoede, huisvesting en welzijn prioritair worden aangepakt voor gezinnen met kinderen en jongeren. Die risicofactoren bedreigen de mentale ontwikkeling.
- sport- en jeugdbewegingen toegankelijk zijn voor kinderen en jongeren uit kwetsbare doelgroepen.
- de media gesensibiliseerd worden over het belang van correcte communicatie over mentale gezondheid, zoals de reeds bestaande samenwerking bij berichtgeving over zelfmoord en suïcidale gedachten. De media spelen een belangrijke rol in het dagelijks leven van kinderen en jongeren.
