Dikkedarmkanker

De kanker komt meestal voor boven de leeftijd van vijftig jaar. Hij treft iets meer mannen dan vrouwen. Bij mannen is het de derde meest voorkomende tumor (na prostaat- en longkanker), bij vrouwen de tweede (na borstkanker).

Dikkedarmkanker ontstaat bijna altijd vanuit een poliep. Dit is een uitstulping door een verdikking van het slijmvlies in de darmwand. Er zijn verschillende soorten poliepen. De meeste zijn goedaardig en geven geen klachten. Sommige hebben evenwel de neiging om tijdens hun groei een aantal veranderingen te ondergaan, waardoor ze kunnen ontaarden in een kwaadaardige tumor of dikkedarmkanker. Het uitgroeien van een poliep tot kanker gaat zeer langzaam en duurt gemiddeld zeven tot tien jaar.

Wat zijn de oorzaken?

Er is geen eenduidige oorzaak voor de ontwikkeling van darmkanker. Verschillende factoren kunnen hiertoe bijdragen, vaak meerdere tegelijkertijd, maar ze zijn nog niet allemaal bekend.

In sommige families komt dikkedarmkanker opvallend meer voor dan in andere. Darmkanker bij een eerstegraadsfamilielid (ouder, broer, zus of kind) geeft een verhoogd risico om zelf darmkanker te krijgen. Ongeveer twintig procent van de dikkedarmkankers komt voor bij mensen met familiale belasting. Hoe jonger het getroffen familielid, hoe groter je eigen risico. Had je zelf ooit darmkanker, dan is je risico om het opnieuw te ontwikkelen ook verhoogd.

Slechts bij een klein deel, vijf procent van de mensen met dikkedarmkanker, is er ook een genetische afwijking. Deze vormen van darmkanker zijn erfelijk. Bijna iedereen met deze afwijking zal op latere leeftijd darmkanker krijgen.

Andere risicofactoren

Toenemende leeftijd: negentig procent van de personen met darmkanker is ouder dan vijftig jaar;
Chronische darmontstekingen zoals de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa;
Een ongezonde levensstijl:
- onevenwichtig voedingspatroon met te weinig groenten, fruit en vezels, te veel vetten en rood of bewerkt vlees;
- roken;
- overmatig alcoholgebruik;
- overgewicht;
- onvoldoende lichaamsbeweging.

Wat zijn de symptomen?

Dikkedarmkanker geeft niet altijd symptomen en de klachten zijn meestal vaag.

Niettemin kunnen volgende klachten wijzen op darmkanker indien ze gedurende langere tijd aanwezig zijn:

bloed of slijm bij de stoelgang;
buikpijn of -krampen;
een veranderde ontlasting (onregelmatige stoelgang, verstopping, diarree);
een valse aandrang van ontlasting.

Ook een plots en onverklaarbaar gewichtsverlies, langdurig verminderde eetlust of een aanhoudende vermoeidheid kan een alarmsignaal zijn.

Deze klachten wijzen niet noodzakelijk op darmkanker. Heel wat andere aandoeningen kunnen de oorzaak zijn.

Wanneer naar de dokter?

Ga bij je huisarts als je een van de symptomen vertoont. Je arts zal op basis van een grondige bevraging en in overleg met jou nagaan of verder onderzoek aangewezen is.

Bij je huisarts kun je ook terecht:

met vragen over het al dan niet deelnemen aan het bevolkingsonderzoek;
om de voor- en nadelen van het vervolgonderzoek te bespreken indien het bevolkingsonderzoek een afwijkend testresultaat gaf;
voor een eventuele doorverwijzing naar een maagdarm-specialist.

Hoe verloopt de behandeling?

De behandeling van darmkanker verschilt van persoon tot persoon. Een team van verschillende specialisten overlegt wat de beste aanpak is.

De meest courante behandelingen zijn een operatie, chemotherapie en bestraling. Welke combinatie de beste kansen geeft op herstel of genezing hangt af van:

de ligging, grootte en aard van de tumor,
eventuele uitzaaiingen,
de leeftijd en algemene gezondheidstoestand van de patiënt.

Voorafgaande onderzoeken

Operatie

Chemotherapie

Radiotherapie

Wat kun je zelf doen?

Gezond levensstijl

Je kunt de ziekte niet voorkomen, maar een gezonde levensstijl kan het risico verminderen.

Zorg voor een evenwichtig voedingspatroon met voldoende vezels. Wees matig met dierlijke vetten en vermijd rood of bewerkt vlees.
Beweeg voldoende.
Bestrijd overgewicht.
Stop met roken.
Matig je alcoholgebruik.

Vroegtijdige opsporing

Dikkedarmkanker ontstaat bijna altijd vanuit een poliep. Het uitgroeien van een poliep tot kanker gaat zeer langzaam en duurt gemiddeld zeven tot tien jaar. Door ontaarde poliepen in een vroeg stadium op te sporen en te verwijderen, kunnen er minder verdachte poliepen uitgroeien tot dikkedarmkanker. De operatie en behandelingen zullen ook minder ingrijpend zijn en het sterftecijfer zal verminderen. Als de kanker vroegtijdig ontdekt wordt, is er meer dan negentig procent kans om te genezen.

Het is belangrijk om de kanker op te sporen en te behandelen voor er symptomen opduiken. Deze treden vaak pas op als de tumor al redelijk groot is. Hoe verder hij gevorderd is, hoe slechter de verwachtingen.

Waarom en voor wie vindt een bevolkingsonderzoek plaats?

In Vlaanderen vindt een bevolkingsonderzoek plaats om dikkedarmkanker op te sporen. Mannen en vrouwen van 51 tot en met 74 jaar worden om de twee jaar uitgenodigd om eraan deel te nemen.

Indien je tot de doelgroep behoort, krijg je thuis een uitnodiging toegestuurd. Ze bevat ook een set om een staaltje stoelgang af te nemen. Dit staaltje kun je samen met een antwoordformulier opsturen naar het laboratorium. Daar wordt onderzocht of je stoelgang bloed bevat, wat kan duiden op de aanwezigheid van poliepen of dikkedarmkanker. Dit onderzoek is nodig omdat de bloedsporen met het blote oog niet te zien zijn.

Heb je een eerstegraadsfamilielid (ouder, broer, zus of kind) met dikkedarmkanker of heb je een inflammatoire darmziekte zoals de ziekte van Crohn of colitis ulerosa? Neem dan eerst contact op met je huisarts. Mogelijk zijn aangepaste onderzoeken voor jou beter.

Resultaat

Voordelen

Nadelen

Elise Rummens

Elise is onze huisdokter. Haar stokpaardje op het vlak van gezondheid is beweging. Daarom zie je haar op dinsdagavond springen, vliegen, duiken, vallen en weer opstaan. Dan heeft ze haar wekelijkse parkourtraining.

Preventie-arts CM

Overal een dokter spreken?

Met de Doktr-app is het mogelijk!