Psychische problemen

Vaak wil je er wel zijn voor anderen, maar weet je gewoon niet goed wat je kan doen. Toch zijn er heel wat dingen die je kan doen.

Misschien denk je soms: 

• 'Wat als hij echt problemen heeft? Ik weet niet hoe ik kan helpen.'
• 'Als ze erover wil spreken, zal ze dat zelf wel doen.'
• 'Wat als hij schrikt en niet meer met mij wil praten?'
• 'Wat als ik het mis heb en er helemaal niets aan de hand is?'
• 'Maak ik het niet erger door er naar te vragen?'
• 'Ik heb nu geen tijd om erover te praten.'

Toch zijn er heel wat dingen die je kan doen. Je kan onder meer luisteren, sociale steun bieden en samen leuke activiteiten doen. Wees ook alert voor signalen dat het niet goed gaat met iemand en verwijs - indien nodig - tijdig door naar professionele hulpverlening.

Gesprek aanknopen

Hoe praat je met iemand die het moeilijk heeft? Zoek het niet te ver, maar vertrek vanuit signalen die je opgemerkt hebt en probeer een luisterend oor te zijn:

• 'Je zegt dat je slecht slaapt de laatste tijd, wat doet dat met jou?'
• 'Ik merk dat je vaker onrustig bent de laatste tijd, is er iets wat je bezighoudt?'
• 'Ik merk dat je weinig energie hebt de laatste tijd, heb je het gevoel dat dit je beperkt in wat je wil doen?' 

Drie basishoudingen

• Empathie
  Leef je in de situatie van de ander in, zonder je eigen gevoelens en ervaringen in te brengen.
• Echtheid
  Wees jezelf en wees oprecht in je reacties en gevoelens.
• Niet veroordelen
  Toon begrip.

Tips

• Zorg ervoor dat het gesprek op een open manier verloopt. Luister begripvol en erken wat je hoort. 
• Geef tijd en ruimte aan het verhaal en probeer je in te leven in de situatie van diegene die het moeilijk heeft. 
• Toon dat je hoort wat verteld wordt door actief te luisteren en regelmatig af te toetsen of je het goed begrepen hebt. Doe dit door te herhalen wat gezegd werd: letterlijk, in je eigen woorden of door samen te vatten. 
• Help om het verhaal te concretiseren. 
  • 'Je zegt dat je het niet meer ziet zitten, wat zie je niet meer zitten?'
  • 'Ik hoor dat je het moeilijk hebt de laatste tijd, is dat al lang zo?'
  • 'Het lijkt alsof je het gevoel hebt vast te zitten, geen uitweg meer te zien.'
  • 'Hoe voel je je daarbij?'
• Minimaliseer niet wat er verteld wordt.
• Zorg ervoor dat je geen schuldgevoelens aanpraat, of gevoelens, gedachten of gedrag veroordeelt. 
• Kom niet meteen aandraven met eenvoudige, pasklare oplossingen. Wat werkt voor jou of anderen in jouw omgeving, past immers niet noodzakelijk bij diegene die voor jou staat. Bovendien is dat niet waar die op dit moment nood aan heeft. 
• Bekijk samen welke hulp er nodig is en hoe jij daarbij kan helpen. 
• Geef geen valse hoop. Jij zal niet alles kunnen oplossen. Soms is er meer hulp nodig of ben je genoodzaakt om anderen in te lichten over de dingen die verteld werden. Belangrijk is dat je contact houdt na dit eerste gesprek. 
• Toon dat je er wil zijn en dat betrokkene altijd bij jou terechtkan, maar vraag ook regelmatig zelf hoe het gaat. Je kan een luisterend oor bieden, sociale steun betekenen maar je bent geen professionele hulpverlener. Geef dus zelf geen adviezen of reik geen medische oplossingen aan, maar verwijs tijdig door. 

Steun zoeken

Een luisterend oor zijn voor iemand die het psychisch moeilijk heeft, kan  levens redden. Maar als het iemand uit jouw omgeving is, kan het ook voor jou soms zwaar worden. Hou ook voor jezelf de vinger aan de pols. 

Zit je met vragen, wordt het je soms te veel, kan je terecht op het Familieplatform Geestelijke Gezondheid. Je vindt er heel wat informatie en een overzicht van lotgenotengroepen.

Professionele hulp inschakelen

Luisteren naar iemand met psychische klachten is meestal niet voldoende om problemen aan te pakken. Als je merkt dat de problemen niet afnemen of zelfs toenemen, doe je er goed aan om professionele hulp in te schakelen.