Moederschapsverlof, ouderschapsverlof, geboorteverlof en adoptieverlof

Het moederschapsverlof van werknemers en werklozen bedraagt 15 weken, opgesplitst in 2 periodes:

• 6 weken prenatale rust (de rust voor je vermoedelijke bevallingsdatum);
• 9 weken postnatale rust (de rust na je vermoedelijke bevallingsdatum).

Van de 6 weken prenatale rust moet je minstens 1 week opnemen voor de vermoedelijke bevallingdatum. De overige 5 weken mag je omzetten in postnatale rust. De postnatale rust begint steeds vanaf de bevallingdatum en moet 9 weken tellen. Eventueel kun je de periode verlengen met het overdraagbare deel van de prenatale rust.

Het moederschapsverlof van zelfstandigen bedraagt maximaal 12 weken:

• 3 ervan zijn verplicht op te nemen, waarvan 1 week prenataal (voor je vermoedelijke bevallingsdatum). De overige 2 moet je opnemen startend vanaf de bevallingdatum;
• 9 weken kun je naar keuze opnemen in periodes van 7 kalenderdagen. Tijdens deze weken mag je je activiteiten als zelfstandige voor maximaal de helft uitoefenen in plaats van ze volledig stop te zetten.

Als werkende moeder ontvang je de eerste 30 dagen 82 % van je brutoloon (geen maximumbedrag). Vanaf de 31ste dag is dit 75 % van het begrensd brutoloon. De uitkering wordt tweemaal per maand overgeschreven.

Als werkloze moeder ontvang je de eerste 30 dagen 60 % van het referteloon (bedrag waarop je werkloosheidsuitkering is berekend), evenwel beperkt tot het bedrag van de werkloosheidsuitkering en het supplement van 19,50 % van het referteloon. 
Vanaf de 31ste dag valt dit terug op 60 % van het referteloon, evenwel beperkt tot het bedrag van de werkloosheidsuitkering en het supplement van 15 % van het referteloon. De uitkering wordt tweemaal per maand overgeschreven.

De uitkering van zelfstandige moeders is een vast bedrag per week. Voor de eerste vier weken is dat bedrag iets hoger dan vanaf de vijfde week. Kies je ervoor om gedurende een of meerdere weken je activiteiten als zelfstandige voor maximaal de helft verder uit te oefenen? Dan zijn er lagere bedragen voorzien.

De exacte bedragen kun je hier terugvinden.

Een eerste betaling vindt plaats uiterlijk de 30ste kalenderdag, te rekenen vanaf de eerste dag van de moederschapsrust. Daarna volgen er maandelijkse betalingen. Het bedrag wordt steeds verminderd met 11,11 % bedrijfsvoorheffing.

Ben je in moederschapsrust en heb je niet opgenomen vakantiedagen? Die kan je vanaf 2024 overdragen naar het volgende kalenderjaar.  

Daardoor vervalt de oude regel waarbij uitkeringen werden geweigerd voor niet-opgenomen vakantiedagen aan het eind van het jaar. Je kan dus je volledige uitkering ontvangen, ook al heb je nog niet opgenomen vakantiedagen.

• Overhandig je planning vier weken voor het einde van je 9 (of 11) weken verplichte postnatale rust aan CM en je werkgever.
• Bezorg CM een een bewijs van arbeidshervatting dat ook door je werkgever is ingevuld.
• Bezorg CM achteraf een attest van de werkgever met alle opgenomen verlofdagen.

Als je moederschapsrust na de 9 weken verplichte postnatale rust (11 weken bij een meerling) verlengd wordt met minimaal 2 weken, kun je de laatste 2 weken omzetten in postnatale verlofdagen. 

Die dagen kun je opnemen tijdens de eerste 8 weken na de werkhervatting, om zo de overgang geleidelijker te laten verlopen.

Indien je niet tijdig stopt met werken, bedraagt de moederschapsrust minder dan 15 weken. Kun je omwille van de vroegtijdige bevalling de verplichte week prenatale rust niet of onvolledig opnemen? Dan ben je de niet-opgenomen dagen onherroepelijk kwijt. 

Vindt de geboorte later dan voorzien plaats en zijn je 6 weken prenatale rust al opgenomen? Dan wordt je prenatale rust verlengd tot de dag van de bevalling. 

Omdat je verplicht bent 9 weken postnatale rust te nemen, duurt je moederschapsrust in dit geval langer dan 15 weken.

Bij de geboorte van een meerling krijg je 4 bijkomende weken rust en heb je dus recht op 19 weken moederschapsrust.

Moet je pasgeborene langer dan 7 dagen in het ziekenhuis blijven? Dan verlengt de moederschapsrust met het aantal opnamedagen dat de eerste 7 overschrijdt. Op die manier kan je moederschapsrust met maximaal 24 weken worden verlengd.

Voorbeeld: je baby blijft vanaf de geboorte 21 dagen in het ziekenhuis. Je moederschapsrust wordt dan verlengd met 14 dagen. 

Wat moet je doen? 

• Bezorg CM een attest van het ziekenhuis waarop de periode van de hospitalisatie vermeld staat.
• Neem contact op met CM via het contactformulier.

Wanneer je als moeder in het ziekenhuis wordt opgenomen of overlijdt, kan de vader of meeouder omgezet moederschapsverlof opnemen.

Hoelang het omgezet moederschapsverlof duurt, hangt af van het statuut van de moeder:

Loontrekkende of werkloos, bij opname in het ziekenhuis

• Je kunt als meeouder of vader het omgezet moederschapsverlof opnemen vanaf de 8ste dag na de bevalling. Dit op voorwaarde dat je baby niet meer in het ziekenhuis verblijft.
• De duur van het omgezet moederschapsverlof is gelijk aan het aantal dagen moederschapsrust dat nog niet werd opgenomen.
• Wordt de moeder voor het verstrijken van deze periode uit het ziekenhuis ontslagen? Dan komt er meteen een einde aan het omgezet moederschapsverlof.

Loontrekkende of werkloos, bij overlijden
Je kunt als meeouder of vader het omgezet moederschapsverlof opnemen vanaf de dag na het overlijden. De duur ervan is gelijk aan het aantal dagen moederschapsrust dat nog niet werd opgenomen.

Zelfstandige, bij overlijden
Je kunt als meeouder of vader, met statuut als zelfstandige, het omgezet moederschapsverlof opnemen vanaf de dag na het overlijden. De duur ervan is gelijk aan het aantal dagen moederschapsrust dat nog niet werd opgenomen.

In het geval de moeder loontrekkend of werkloos is
Bezorg je CM:

• een uittreksel van de geboorteakte of een medisch getuigschrift dat de geboorte bevestigt;
• een verklaring van het ziekenhuis dat de baby het ziekenhuis verlaten heeft;
• bij ziekenhuisopname van de moeder: attest van het ziekenhuis over de opnameperiode;
• bij overlijden van de moeder: overlijdensakte.

Ontvang je van CM:

• een inlichtingenblad: vul het zo snel mogelijk in en bezorg het aan CM. Je werkgever krijgt de vraag naar loongegevens rechtstreeks van CM. In geval van werkloosheid levert de werkloosheidsdienst de gegevens aan.
• het bewijs van werkhervatting: stuur het 8 dagen na het einde van het omgezet moederschapsverlof ingevuld terug naar CM.

Als de moeder zelfstandig is, bezorg je CM een overlijdensakte van de moeder en het bewijs dat het kind deel uitmaakt van je gezin.

In het geval de moeder loontrekkend of werkloos is

• Bij opname van de moeder: de uitkering bedraagt 60 % van het brutoloon of de werkloosheidsvergoeding.
• Bij overlijden van de loontrekkende moeder: de uitkering bedraagt 82 % van het brutoloon (geen maximumbedrag) tijdens de eerste 30 dagen en 75 % van het begrensd brutoloon vanaf de 31ste dag.
• Bij overlijden van de werkloze moeder: de uitkering bedraagt tijdens de eerste 30 dagen 60 % van het brutoloon waarop de werkloosheidsuitkering is berekend (referteloon), beperkt tot het bedrag van de werkloosheidsuitkering en een supplement van 19,50 % van het referteloon. Vanaf de 31ste dag bedraagt de uitkering 60 % van het referteloon, beperkt tot het bedrag van de werkloosheidsuitkering en een supplement van 15 %  van het referteloon.

De uitkering wordt 2 keer per maand overgeschreven.

In het geval de moeder zelfstandig is

Er is een vast bedrag per week voorzien. Dat bedrag is iets hoger voor de eerste vier weken dan vanaf de vijfde week. Voor de week waarin de moeder overlijdt, krijgen de erfgenamen het volledige weekbedrag uitbetaald. Vanaf de week nadien gaat dat naar de zelfstandige die het kind opvangt.

De exacte bedragen kun je hier terugvinden.

• Beide ouders hebben recht op 4 maanden ouderschapsverlof.
• Dit kun je opnemen tot je kind 12 jaar is. De vergoeding ontvang je via de RVA.

• Indien de vader of meeouder van je kind mee op de geboorteakte staat, heeft deze recht op geboorteverlof.
• Indien er officieel geen vader of meeouder is, komt de persoon met wie je wettelijk samenwoont in aanmerking voor geboorteverlof.
• Indien je niet wettelijk samenwoont, kan de persoon met wie je al minstens drie jaar voor de geboorte samenwoonde, gebruikmaken van geboorteverlof.

Vaders en meeouders die in loonverband werken en het geboorteverlof willen aanvragen, moeten dit bij hun werkgever aanvragen.

• Vaders en meeouders vragen het geboorteverlof aan bij hun werkgever. Hiervoor bestaat geen standaardformulier. Ze hebben enkel een kopie van het uittreksel van de geboorteakte nodig.
• Na goedkeuring door de werkgever, kunnen vaders en meeouders de uitkering aanvragen. Het volstaat om dit aanvraagformulier ingevuld aan CM te bezorgen.
• Nadat de aanvraag is ingediend bij CM, ontvangt de vader of meeouder een inlichtingenblad. Bezorg dit ingevuld terug aan CM.
• CM vraagt de loongegevens rechtstreeks op bij de werkgever.

Vaders en meeouders die zelfstandig zijn, moeten het geboorteverlof aanvragen bij hun sociaal verzekeringsfonds. 

Belangrijk: je moet het geboorteverlof aanvragen voor het einde van het kwartaal volgend op het kwartaal van de geboorte.

Vaders of meeouders die als werknemer ingeschreven staan, mogen na de geboorte van hun kind 20 dagen afwezig zijn op het werk. Deze dagen hoeven ze niet aaneensluitend op te nemen, maar wel binnen de 4 maanden na de geboorte.

Ook zelfstandigen die vader of meeouder zijn geworden, hebben recht op geboorteverlof. Zij kunnen hun beroepsactiviteit voor geboortes vanaf 1 januari 2023 maximaal 20 dagen (of 40 halve dagen) onderbreken tot 4 maanden na de geboorte.

De eerste 3 dagen blijft de wedde van de meeouder of vader in loondienst behouden en wordt de uitkering betaald door de werkgever. Voor de overige dagen ontvangen meeouders en vaders een uitkering van CM (na afloop van het geboorteverlof). 

Deze uitkering bedraagt 82 % van het begrensd brutoloon. De uitkering wordt uitbetaald nadat alle dagen zijn opgenomen en CM het inlichtingenblad van zowel lid als werkgever heeft ontvangen.

Met vragen over de uitkeringen bij geboorteverlof van zelfstandigen kun je terecht bij het sociaal verzekeringsfonds.

Ja, beide adoptieouders (zowel werknemers als zelfstandigen) hebben recht op adoptieverlof bij de adoptie van één of meerdere minderjarige kinderen.

Zowel werknemers als zelfstandigen hebben recht op 6 weken aaneengesloten adoptieverlof. Daarnaast heb je de mogelijkheid om het adoptieverlof met 3 weken te verlengen. Ouders kunnen de extra weken verdelen of een van de ouders kan de volledige 3 extra weken opnemen.

Bij gelijktijdige adoptie van meerdere minderjarige kinderen, wordt het adoptieverlof met 2 weken per ouder verlengd.

Wie geen gebruik wil maken van het maximaal aantal weken adoptieverlof, moet minstens een week of een veelvoud ervan opnemen.

Heeft het kind een lichamelijke of geestelijke beperking? Dan wordt de maximumduur van het adoptieverlof verdubbeld.

Adoptieouders die als werknemer ingeschreven staan

• Breng je werkgever op de hoogte van je adoptieverlof.
• Bezorg CM het ingevulde aanvraagformulier (samen met de nodige bewijsstukken).
• Je ontvangt een inlichtingenblad en een bewijs van werkhervatting. Vul het inlichtingenblad in en stuur het zo snel mogelijk terug naar CM. Je werkgever krijgt van CM de vraag naar je loongegevens.
• Uiterlijk 8 dagen na het einde van je adoptieverlof stuur je het bewijs van werkhervatting ingevuld terug naar CM.

Adoptieouders die zelfstandig zijn
Bezorg CM het ingevulde aanvraagformulier (samen met de nodige bewijsstukken).

Werknemers
De eerste 3 dagen behoud je je loon. Voor de overige dagen ontvang je 2 maal per maand een uitkering van CM. Ze bedraagt 82 % van het begrensd brutoloon.
De uitkering wordt op vaste data uitbetaald, die vind je terug in de betaalkalender voor werknemers.

Zelfstandigen
De uitkering is een vast bedrag per week. Uiterlijk een maand na het adoptieverlof ontvang je van CM het volledige bedrag, verminderd met 11,11 % bedrijfsvoorheffing.