Veilig vrijen
Vrijen kan alleen als beiden er klaar voor zijn. Daarom is het belangrijk er samen over te praten. Lees hier alles over hoe je het onderwerp aansnijdt en welke voorbehoedsmiddelen mogelijk zijn.

Ga zelf of met je partner naar de huisarts of maak een afspraak bij de gynaecoloog om het meest geschikte voorbehoedsmiddel te laten voorschrijven. Artsen weten dat seks voor veel van hun patiënten geen gemakkelijk bespreekbaar onderwerp is en zijn bovendien gebonden door het beroepsgeheim.
Voorbehoedsmiddelen
Alle besproken voorbehoedsmiddelen helpen zwangerschap voorkomen.
Maar alleen het condoom beschermt ook tegen besmetting met seksueel overdraagbare aandoeningen (SOA's). In ieder geval toch de meeste. Want sommige SOA's kunnen worden overgedragen door blaasjes of wondjes buiten de vagina (bv. in de mond).
Natuurlijke methoden
Alle natuurlijke methoden van anticonceptie zoals de kalendermethode, temperatuurmethode, methode volgens Billings en Natural Family Planning zijn erop gericht geen geslachtsgemeenschap te hebben op vruchtbare dagen.
Belangrijk is dus dat je die dagen in de cyclus leert herkennen. Per cyclus zijn er in principe zes dagen waarop men zwanger kan raken: de dag van de eisprong en de vijf dagen ervoor. Op het tijdstip van de eisprong doen zich belangrijke veranderingen voor, bijvoorbeeld in lichaamstemperatuur, in het hormoonpatroon en in de doorlaatbaarheid van het baarmoederhalsslijm. Om deze methoden betrouwbaar te leren toepassen, organiseren sommige organisaties cursussen.
Hoewel een combinatie van natuurlijke methoden redelijk betrouwbaar is, wordt ze toch niet aanbevolen voor jongeren. Natuurlijke anticonceptie vergt immers voldoende vertrouwdheid met het lichaam, ervaring en discipline.
Sterilisatie
Sterilisatie is de meest ingrijpende vorm van anticonceptie.
Bij sterilisatie worden de kanaaltjes waar bij een man de zaadcellen, bij een vrouw de eicellen doorheen gaan, onderbroken. Bij een vrouw gaat de menstruatie gewoon door en een man kan zaadlozingen blijven hebben, alleen zitten in het sperma geen zaadcellen meer. Sterilisatie heeft geen invloed op de erectie of het verlangen naar seks.
Sterilisatie is een definitieve ingreep en kan moeilijk ongedaan worden gemaakt.
Het wordt enkel toegepast bij koppels die geen kinderen meer willen of kunnen krijgen. Ook al is het een effectieve bescherming tegen zwangerschap, geslachtsziekten worden er niet mee tegengehouden.
Noodpil
Wie toch seks had zonder voorbehoedsmiddel of zijn anticonceptiemiddel verkeerd gebruikte, kan het risico op een zwangerschap verkleinen door de noodpil te nemen. Ook wie niet zeker is van het gebruikte voorbehoedsmiddel kan de noodpil nemen.
Deze pil is geen standaard voorbehoedsmiddel. Maar zoals de naam het zegt, is ze enkel voor in geval van nood.
Net als de gewone pil, bevat de noodpil kunstmatig hormoon. Dit zorgt ervoor dat de eisprong stopt of wordt uitgesteld en verhindert dat een eicel wordt bevrucht of dat ze zich innestelt in de baarmoeder. De noodpil veroorzaakt dus geen abortus.
Twee soorten
- Bij de klassieke noodpil heb je 72 uur (drie dagen) de tijd.
- Hoe sneller je na het seksueel contact de noodpil neemt, hoe groter de kans dat je een zwangerschap nog kunt voorkomen. De noodpil beschermt enkel in geval er iets is misgelopen in de afgelopen 72 uur, dus niet voor de periode die daarop volgt tot aan de volgende menstruatie. Bij een nieuw seksueel contact in deze periode is een voorbehoedsmiddel noodzakelijk.
- De klassieke noodpil is vrij te koop in de apotheek. Er is geen doktersvoorschrift nodig. Voor jongeren onder de 21 jaar is de noodpil zelfs gratis. De apotheker zal wel aanraden om een afspraak te maken met de huisarts om een voorbehoedsmiddel voor de toekomst te bespreken.
- Keer op keer vertrouwen op de noodpil is geen goed idee vermits een anticonceptiemiddel betrouwbaarder is als bescherming tegen zwangerschap.
- De andere noodpil is enkel verkrijgbaar op doktersvoorschrift. Ze kan worden ingenomen tot vijf dagen na het vrijen en geeft je dus iets meer tijd.
Toch zwanger
Blijk je toch zwanger, dan kun je daarover praten met mensen uit je omgeving die je vertrouwt of met professionele hulpverleners zoals het jongerenadviescentrum (JAC) of het Centrum Algemeen Welzijnswerk (CAW). Je kunt hen contacteren, gewoon om de eerste emoties te ventileren, of om verdere informatie of hulpverleningsadressen aan te vragen. Gespecialiseerde centra helpen bij het nemen van een beslissing: het uitdragen of afbreken van de zwangerschap.
Meer informatie vind je ook op de websites Keuzehulp ongepland zwanger of Luna – Nederlandstalige Abortuscentra.
Seksueel overdraagbare aandoeningen voorkomen
Door het gebruik van condooms en vaccinatie kun je een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) voorkomen. Door een (regelmatige) soa-test vermijd je dat je, zonder het te weten, een soa verder verspreid.
Wil je het condoom weglaten? Laat jullie dan beiden testen op soa’s.
Denk ook aan een andere vorm van anticonceptie indien je geen zwangerschapswens hebt.
Neem je voorzorgen
Zorg ervoor dat je altijd een condoom bij de hand hebt, ook als je bijvoorbeeld uitgaat of op reis gaat.
Om veilig te vrijen moet je immers rechtstreeks contact vermijden tussen lichaamsvochten (sperma, vaginaal vocht, bloed, etter, ...) en de slijmvliezen van de vagina, penis, anus en mond van jezelf en je partner. Gebruik daarom:
- een condoom bij vaginale seks;
- een condoom en glijmiddel op basis van water of silicone bij anale seks (het glijmiddel voorkomt moeizame penetratie met als gevolg letsels aan de slijmvliezen en beschadiging van het condoom);
- een condoom of beflapje (of opengeknipt condoom) bij orale seks.
Een condoom en beflapje beschermen je tegen chlamydia, gonorroe, hiv en hepatitis B.
Ze beschermen je ook gedeeltelijk tegen herpes genitalis, syfilis en genitale wratten. Omdat bij deze seksueel overdraagbare aandoeningen (SOA's) de letsels niet altijd volledig bedekt worden door een condoom, biedt deze onvoldoende bescherming. Heb je een van deze SOA's, wacht je dus het best tot de letsels volledig genezen zijn voordat je weer seks hebt.
Deel geen seksspeeltjes
- Bepaalde SOA's (bv. genitale wratten) worden ook overgedragen door seksspeeltjes te delen.
- Doe je dit toch, zorg er dan voor dat ze goed gewassen en gedesinfecteerd zijn en doe er telkens een nieuw condoom om alvorens ze van partner te wisselen.
Laat je testen
- Heb je een vaste relatie, geen andere onbeschermde seksuele contacten en willen jullie vrijen zonder condoom? Laat je dan eerst alle twee testen. Alleen zo ben je zeker dat je geen SOA's aan elkaar doorgeeft. Het is immers best mogelijk dat je een SOA hebt zonder het te weten, omdat ze soms geen of slechts vage klachten geven.
Laat je vaccineren
- Er bestaat een vaccin tegen hepatitis B en het humaan papillomavirus dat onder meer baarmoederhalskanker en genitale wratten kan veroorzaken.
- Hepatitis B komt vaker voor bij personen met veel wisselende seksuele contacten, vooral bij homoseksuelen die niet eerder gevaccineerd werden. Voor hen is vaccinatie sterk aanbevolen.
- Na vaccinatie ben je nog steeds niet beschermd tegen andere SOA's. Bij het vrijen gebruik je dan ook het best nog altijd een condoom en beflapje.
Informeer je (vroegere) partner
- Indien je een SOA hebt of een risico liep op een SOA, is het belangrijk dat je dit aan je nieuwe partner vertelt. Dan kunnen jullie de juiste maatregelen nemen. Laat je bovendien testen als je niet zeker bent en laat je indien nodig ook behandelen.
- Licht je vroegere bedpartners in als je vaststelt dat je een SOA hebt . Zo kunnen ook zij zich laten testen en indien nodig behandelen.
- Door je sekspartners te spreken over een opgelopen SOA, draag je niet enkel zorg voor je eigen gezondheid, maar ook voor die van anderen. Zo voorkom je een pingpongeffect, waarbij een infectie zich beurtelings bij de ene en de andere voordoet.
Praten over seks
Praten over veilig vrijen en voorbehoedsmiddelen voor het vrijen, helpt ingrijpende mogelijke gevolgen zoals ongewenste zwangerschap en besmetting met seksueel overdraagbare aandoeningen (SOA's) te voorkomen.
Met je partner, ouders of kind praten over seks is voor velen niet evident. Schroom en angst vormen de grootste drempels.
Nochtans is het belangrijk om het thema aan te snijden. Het kan jongeren weerbaarder maken, partners een fijner seksleven bezorgen en seksueel overdraagbare aandoeningen voorkomen.