Opgeblazen gevoel: daarom zet je je broek open
Spant jouw broek na de maaltijd soms ook zo verdomd hard? Zou je het liefst van al stiekem een knoop willen openzetten? Je bent niet alleen. Gastro-enteroloog Jan Tack vertelt waar dat opgeblazen gevoel vandaan komt en wat je eraan kunt doen.
Bij een opgeblazen gevoel reageer je op twee soorten koolhydraten
Jan Tack
Wat is een opgeblazen gevoel?
Jan Tack: ‘Het lijkt alsof lucht in je darmen je buik dikker maakt, in die mate dat je je broeksriem wilt losmaken. Vroeger deden artsen dat af als een gevoel. Nu weten we dat de omtrek bij veel mensen écht toeneemt doorheen de dag. ’s Morgens staan ze op met een platte buik, maar na elke maaltijd zet die een beetje meer uit. ’s Nachts trekt dat weer weg en de volgende dag begint alles opnieuw.’
‘Het verrassende is dat er niet meer lucht in je darmen zit. Je darminhoud is hetzelfde als wanneer je geen klachten hebt. Uit onderzoek blijkt dat mensen met een opgeblazen gevoel een lager samengetrokken middenrif en minder spanning in de spieren van de buikwand hebben. Daardoor worden hun darmen naar voor en onder geduwd.’.
Wie krijgt er last van?
‘Vermoedelijk heeft het te maken met je darmflora, een verzameling bacteriën die bij iedereen uniek is. En met de zenuwbanen in je darmen. Die geven continu signalen door aan de hersenen. De enige signalen die je moet voelen zijn die die zeggen dat je honger hebt, verzadigd bent of pijn hebt als er iets ernstigs mis is.’
‘Mensen met overgevoelige zenuwbanen voelen ook andere signalen naar hun hersenen. We weten dat dit gebeurt bij de vertering van vetrijke maaltijden of voedingsmiddelen waar je intolerant aan bent. Wanneer je darmen ermee in contact komen voel je dat, terwijl dat eigenlijk niet zou mogen.'
'Dat gebeurt ook bij sommige koolhydraten. Die kun je onderverdelen in zes categorieën, ook wel fodmap genoemd. Mensen met een opgeblazen gevoel reageren gemiddeld op twee van die categorieën.’
Wat zijn de triggers?
‘Je darmen kunnen vette maaltijden, maar ook bepaalde voedingsgroepen moeilijker verteren. Zo behoren brood, pasta, broccoli, kolen, peulvruchten, pistache- en cashewnoten tot eenzelfde groep koolhydraten. Melk, yoghurt en zachte kazen hebben dan weer lactose gemeenschappelijk. Bij appels, peer, mango, gedroogd fruit, fruitsap, honing en agavesiroop is dat fructose.'
'Ben je overgevoelig aan een bepaalde groep? Dan raken die voedingsmiddelen niet helemaal verteerd. Ze blijven liggen in je darmen en zorgen voor klachten.’
Wat kan je doen aan een opgeblazen gevoel?
‘Heb je er vaak last van? Dan is een aangepast dieet het effectiefst. Zware en vetrijke maaltijden beperken is sowieso een goed idee. Zorgen bepaalde voedingsmiddelen bij jou voor een opgeblazen gevoel? Dan kun je ze voor een groot stuk vermijden. Een diëtist kan je daarbij helpen. Probiotica, preparaten met goede darmbacteriën die de minder goede vervangen, kunnen ook voor verlichting zorgen.’
Wanneer moet je je zorgen maken?
‘Een opgeblazen gevoel is vervelend maar niet schadelijk. Slechts bij een kleine groep schuilt er een ernstige ziekte achter. Treedt het gevoel ’s nachts op? Gaat het gepaard met gewichtsverlies, bloedverlies in de stoelgang of dagen van ernstige diarree of constipatie? Ben je ouder dan 50 jaar? Zitten darmkanker, chronische darmontstekingsziektes of glutenintolerantie in je familie? Dan is extra waakzaamheid belangrijk.’
Je darmen in 4 cijfers
69%
van de Belgen had het laatste jaar last van darmklachten. Een opgeblazen gevoel staat met stip op één, daarna volgen winderigheid, diarree, pijnlijke krampen en verstopping. Vrouwen hebben er doorgaans meer last van (78%) dan mannen (59%).
30%
raadpleegt een arts, meestal uit ongerustheid of door de impact op de levenskwaliteit. Bij slechts 15% gaat het om een chronische aandoening zoals het prikkelbaredarmsyndroom.
80%
van de mensen die hun voeding aanpassen krijgen minder klachten. Een diëtist gespecialiseerd in het fodmap-dieet kan je daarbij helpen. KU Leuven ontwikkelde ook een app voor een makkelijker te volgen dieet. Vraag ernaar bij je huisarts.
10.000 miljard
bacteriën wonen in je darmen. Het zijn zowel goede als schadelijke bacteriën. Samen worden ze de darmflora genoemd. Bij een gezonde darmflora zijn de bacteriën met elkaar in balans. Wanneer deze balans verstoord raakt, krijg je klachten.
