Wat zegt de kleur van je stoelgang over je gezondheid?

Waarom is stoelgang bruin?

Prof. Danny De Looze: ‘De bruine kleur van stoelgang ontstaat door pigmenten, zoals bilirubine. Bilirubine is een afbraakproduct van hemoglobine, dat in rode bloedcellen voorkomt. De lever zet hemoglobine om in bilirubine, dat deels in je bloed blijft en deels via de gal in de darm terechtkomt. Deze bilirubine geeft stoelgang zijn bruine kleur.’

50 tinten bruin

‘De normale kleur van stoelgang is bruin tot geelbruin, afhankelijk van de darmtransit. Wanneer de dikke darm vocht opneemt, krijg je een normale, worstvormige ontlasting met een consistentie vergelijkbaar met chocomousse. Als dit proces langzamer verloopt, wordt de stoelgang donkerder en harder, terwijl bij een snellere transit de stoelgang bleker kan zijn. De kleur hangt dus af van de snelheid van de darmwerking.’

Wat als je stoelgang geen bruine kleur heeft?

• Wit

‘Als je lever niet genoeg bilirubine naar je darmen stuurt, wordt je ontlasting bleek en krijgt het een stopverfachtige, witte kleur, bekend als mastiekstoelgang. Meestal wordt je huid eerst geel door ophoping van bilirubine in je bloed. Deze symptomen komen voor bij leveraandoeningen, galstenen, alvleesklierkanker, hepatitis B of hepatitis A.’

• Zwart

‘Als bloed van hoger in het maagdarmkanaal in de stoelgang terechtkomt, kan dit een zwarte verkleuring geven. Dit wijst op mogelijke problemen zoals maagzweren of tumoren. Mensen die bloedverdunners gebruiken, lopen een hoger risico op dit soort bloedingen. Deze zwartkleurige stoelgang heeft meestal een specifieke geur en moet onderzocht worden door een arts. Bepaalde medicijnen, zoals ijzersupplementen, kunnen ook onschuldige zwarte ontlasting veroorzaken.’

• Groen-geel

‘Bij diarree, vooral bij infecties, zit er meer water in de stoelgang omdat de darmtransit versnelt en darmcellen extra vocht en slijm produceren als reactie op de infectie. Dit kan leiden tot waterige ontlasting met een gelige tint. Groenverkleuring van ontlasting komt soms voor bij salmonella-infecties, vooral bij baby's en kleuters, maar groene ontlasting hoeft niet altijd op salmonella te wijzen. Voedingsmiddelen zoals spinazie kunnen de ontlasting ook donkerder maken door de aanwezigheid van ijzer.

• Rood

‘Bloed in de ontlasting is altijd alarmerend. Als je bloed op toiletpapier ziet, zijn kleine wondjes van het wrijven de meest voorkomende oorzaak. Als het bloeden regelmatig is, kan het van scheurtjes of aambeien komen. Rood bloed in de ontlasting wijst meestal op problemen in de dikke darm, vooral het laatste stuk ervan. Bij bloed in de stoelgang is het altijd aangewezen om dit verder te onderzoeken.'

• Geel-grijs

‘Mensen met een gastric bypass, een vermageringsoperatie, kunnen vetten niet goed verteren. Dit resulteert in een geel-grijze vetdiarree die op het water drijft. De stoelgang is meestal dun en frequenter, eerder een soort brei.’

• Slijmerig

‘Bloed en slijm in de ontlasting kunnen duiden op ontsteking in de endeldarm of dikke darm, mogelijk veroorzaakt door een infectie, ziekte van Crohn, poliepen of darmkanker. Mensen met het prikkelbaredarmsyndroom kunnen ook slijm in de ontlasting hebben, hoewel de oorzaak niet altijd duidelijk is. Frequente toiletbezoeken en hard persen kunnen slijm in de ontlasting veroorzaken door irritatie. Bij slijm in de ontlasting is het altijd verstandig om dit verder te onderzoeken.’

Wanneer ga je best naar de dokter?

‘De meeste mensen zijn ongerust over te donker of te bleek maar dat heeft meestal geen belang. Bloed, slijm of echt zwarte stoelgang zijn wel alarmsignalen maar voor de rest mag je op je gemak zijn. Alles wat ernstig is, heeft meestal ook andere symptomen.’

Vanaf de leeftijd van 50 jaar kan je ook deelnemen aan het Bevolkingsonderzoek Dikkedarmkanker, aangeboden door de Vlaamse Overheid.

'Maar ben je bijvoorbeeld 45, kon je altijd goed naar het toilet gaan maar verandert dat opeens? Als dat even aanhoudt, laat je dit best ook onderzoeken.’