Waarom een huisdier verliezen goed is voor je kind
'Daar komen tranen van!' Het is een veelgehoord tegenargument als kinderen hun ouders om een huisdier smeken. ‘Een begrijpelijke reactie’, weet Uus Knops, rouwexperte en schrijfster van het kinderboek 'Het alfabet voor groot verdriet'. ‘Maar je bewijst je kind net een grote dienst als je het al van jongs af aan leert omgaan met verdriet.’
De dood van een huisdier is vaak de eerste confrontatie met het besef dat sommige dingen eindig en onomkeerbaar zijn
Uus Knops
‘Een huisdier is een vriend die er altijd is. Wie weet welke geheimen kent dat diertje allemaal? Het laat je ook nooit in de steek, pest je niet, is voorspelbaar én zacht. Allemaal redenen waarom een huisdier goed is voor kinderen en ze er zich zo aan hechten. Als het dan sterft, is dat een groot gemis. Natuurlijk wil je dat je kind altijd gelukkig is, maar zo werkt het leven jammer genoeg niet. Je slecht voelen hoort er soms bij.’
Gruwelijke fantasie
‘Vaak is de dood van een huisdier de eerste confrontatie met het besef dat sommige dingen eindig en onomkeerbaar zijn. Tot dan was sterven enkel onderdeel van spelletjes op de speelplaats. Tikkie jij bent dood! Van zodra de bel gaat, kan je weer rechtstaan en naar de klas wandelen. Na dat besef volgen de associaties. Als mijn huisdier kan doodgaan, dan kan mama of papa ook doodgaan?’
‘Het is normaal dat je als ouder of zorgfiguur op zo’n moment niet meteen de woorden vindt om uit te leggen wat er gebeurt. Vaak grijp je dan naar verdoezelende metaforen zoals konijntje slaapt voor altijd of hondje is een sterretje aan de hemel. Vaak leidt dat net tot meer onbegrip. Als konijn voor altijd slaapt, ga ik dan ook niet meer wakker worden als ik naar bed ga? En hoe kan hond in de hemel zijn als hij onder de grond ligt? Er is toch geen helikopter geweest?’
‘Ik raad daarom altijd aan om een duidelijk verschil te maken tussen wat je weet: als konijn begraven is, dan kan die het niet koud krijgen en heeft die ook geen honger. En wat je daarnaast besluit om samen te geloven: konijn hoort ons als we tegen een foto praten. Zo vermijd je dat kinderen onbeantwoorde vragen invullen met hun eigen fantasie, want die is vaak gruwelijker dan de realiteit.’
Flink zijn
‘Steun en troost zitten trouwens niet alleen in woorden. Ook rituelen kunnen heel verbindend zijn. Versier bijvoorbeeld een schoendoos om konijn in te begraven. En als je kind het nog eens moeilijk heeft, dan kan je samen een worteltaart maken om het dier te herdenken. Of haal er pen en papier bij, teken een mannetje en vraag je kind om in te kleuren waar het pijn doet als hij of zij aan het diertje denkt.’
‘Onderschat niet hoe veerkrachtig een kind is. Het is normaal dat ze het ene moment huilen terwijl ze een bloem op het graf in de tuin leggen, maar dan uit een ooghoek de trampoline zien en spelen alsof er niets gebeurd is. Kinderen mogen ook jouw verlies zien. Je wil hen niet meegeven dat verdriet zonder tranen gebeurt en dat je altijd flink moet zijn. Je kan zeggen: mama huilt nu maar na een knuffel gaat het weer beter.’
‘Dus ja, na de ontelbare mooie momenten zorgt een huisdier vroeg of laat voor tranen. Maar die tranen zorgen voor meer dan alleen maar pijn. Je kind leert dat er een uitleg is, ook al is er niet op elke vraag een antwoord. En dat er grote emoties zijn, maar ook verbinding, steun en troost. Belangrijke inzichten voor als je kind op een dag geen huisdier, maar een dierbare vriend of grootouder verliest.’
Psychologische zorg
Lees meer Je wil je kind niet meegeven dat verdriet zonder tranen gebeurt en dat het altijd flink moet zijn
Uus Knops