Zout: dit wil je erover weten
Grijp je automatisch naar het zoutvat op tafel? Dan zit je al snel boven de richtlijn van maximaal 5 gram zout per dag. Meer nog, volgens het rapport van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) bedraagt onze gemiddelde zoutconsumptie 10,8 gram per dag. Wat zijn de gevolgen voor onze gezondheid? Michaël Sels, hoofddiëtist van het UZ Antwerpen, beantwoordt 5 veelgestelde vragen.
Je hoeft geen zout toe te voegen aan eten om voldoende zout binnen te krijgen.
Michaël Sels
1. Wat gebeurt er als je meer dan 5 gram zout per dag binnen krijgt?
‘Vanaf dan neemt het risico op gezondheidsproblemen toe. Zout is belangrijk voor een goede werking van de spieren, het reguleren van de bloeddruk en de vochtbalans in het lichaam. Als je veel zout eet, houdt je lichaam meer vocht op in de bloedbaan en verhoogt je bloeddruk. Dit is een risicofactor voor hart- en vaatziekten.’
‘Hoeveel zout je binnenkrijgt, zegt ook meer over je voedingsgewoonten. Wie veel zout inneemt, kiest vaak voor bewerkte voedingsmiddelen en minder voor groenten, fruit en vezels. Dit kan indirecte negatieve effecten hebben op je gezondheid. Bewerkte voedingsmiddelen zijn vaak minder voedzaam en gaan samen met een verhoogd risico op verschillende gezondheidsproblemen.’
2. Helpt zout eten als je last hebt van een lage bloeddruk?
‘Hoewel het eten van iets zouts je bloeddruk tijdelijk verhoogt, is het zeker geen goed idee om zout te eten als behandeling voor lage bloeddruk. Neem contact op met je huisarts om de oorzaak van je lage bloeddruk te achterhalen en een behandeling te krijgen die bij jou past.’
3. Moet je zout aanvullen na het sporten?
‘Als je zweet door te sporten, is het niet nodig om zout extra aan te vullen. Je lichaam is zelf in staat om dat zoutverlies te compenseren. Je krijgt namelijk voldoende zout binnen via je eten. Het is wel belangrijk om voldoende water te drinken. Sport je op warme dagen, heel intensief of heb je veel gezweet? Dan kun je een isotone drank drinken. Heel wat sportdranken zijn isotoon, wat wil zeggen dat er evenveel elektrolyten en zout inzitten als in je bloed, die dus snel geabsorbeerd kunnen worden.’
4. En wat als je geen zout aan je eten toevoegt?
‘Ons lichaam heeft zout nodig maar geen extra zout toevoegen is geen probleem. Je krijgt zout binnen via andere voedingsmiddelen. Zout is een natuurlijk mineraal dat ook voorkomt in gewone niet-bewerkte voedingsmiddelen, zoals vis bijvoorbeeld. Je hoeft dus geen keukenzout toe te voegen aan je bereidingen.’
‘Het belangrijkste is dat je te veel zoutinname via bewerkte voedingsmiddelen vermindert. Daarin wordt zout gebruikt als bewaarmiddel en smaakversterker. Het grootste deel van het aanbod in de supermarkt is bewerkte voeding. Denk maar aan kant-en-klare maaltijden, veggieburgers, kazen, brood, beleg … Wist je dat drie sneetjes brood ongeveer een gram zout bevatten? Tel het beleg erbij en je komt bij twee broodmaaltijden al snel aan vijf gram zout.’
5. Is het ene zout gezonder dan het andere?
‘Het maakt weinig uit of je kiest voor zout met een bepaalde kleur of zout uit een bepaalde bron, zoals de Himalaya of de zee. Het kleine verschil heeft te maken met eventuele onzuiverheden in het zout, wat de kleur kan beïnvloeden. Omdat je echter maar een paar korrels zout nodig hebt om een gerecht op smaak te brengen, is dit verschil verwaarloosbaar.’
Zo zou 't ook kunnen
Behalve om medische redenen is het niet nodig om zout te schrappen. Het is wel belangrijk om je bewust te zijn van zoutbronnen en geregeld alternatieven te zoeken:
- Kies meer fruit als tussendoortje, dan eet je minder bewerkte tussendoortjes die veel zout bevatten, zoals koekjes of zoute snacks. Zo krijg je ook meer vezels, vitaminen en mineralen binnen.
- Voeg meer groenten toe aan je lunch in plaats van extra brood en kaas.
- Gril je groenten in de oven in plaats van ze te koken, dat geeft meer smaak waardoor je minder moet kruiden.
- Om je pasta te koken, voeg je een blaadje laurier toe aan het water voor extra smaak.
- Gebruik meer verse kruiden om je eten op smaak te brengen zoals koriander, peterselie, bieslook …
- Voeg smaak toe aan je soep zonder bouillon te gebruiken. Probeer een bouquet garni, een bundeltje kruiden en specerijen dat je er weer uithaalt voor je de soep mixt. Of voeg op het einde rauwe appelblokjes toe aan je currysoep. Dat zorgt voor een lekkere combinatie van smaken zonder extra zout toe te voegen.