Appetijt is een kanarie
‘Zolang je maar goed kunt eten’, klinkt het in de volksmond. Is onze appetijt werkelijk gelinkt aan onze gezondheid? Leef gooide het onderwerp op tafel bij Michaël Sels, hoofddiëtist van het UZA.
Stel in vraag waarom je geen honger hebt.
diëtist Michaël Sels
‘Als mensen hun eetlust verliezen, verzwakken ze.’ Diëtist Michaël Sels zegt het op indringende, bezorgde toon. ‘Eten is belangrijk voor onze gezondheid. Voeding op zich geneest niet, een tumor kun je helaas niet uithongeren. Maar het heeft wel een belangrijke invloed op het herstelproces. Goed eten is een onderdeel van een ziekte multidisciplinair aanpakken, en dat zorgt voor betere resultaten en een langere levensverwachting.’
Wat als je gewoon gezond bent en je worstelt plots met je eetlust?
Michaël Sels: ‘Appetijt is vaak de kanarie in de koolmijn. Als die niet meer van zich laat horen, kan dat een signaal zijn dat er iets scheelt. Een gedaalde eetlust wijst vaak op een gezondheidsprobleem. Dat kan een verkoudheid zijn, maar het kan ook wijzen op iets ergers. Ook stress of een mentale dip kunnen je goesting in eten doen verminderen. En een hormonale verandering zorgt soms voor andere goestingskes.’
Hoe weet je dan wanneer er echt iets aan de hand is?
‘Het gaat er vooral over hoe acuut het verlies van je appetijt is en hoelang het aanhoudt. Wees hiervoor alert. Stel in vraag waarom je geen honger hebt. Zit je ergens mee waarover je je zorgen maakt? Neem je een bepaald geneesmiddel waardoor je eetlust afgeremd kan zijn? Als het probleem langer dan een week onverklaarbaar aanhoudt, ga dan langs bij de dokter.’
En als je ook daarna niks door je keel krijgt?
‘Let er vooral op dat je niet ondervoed geraakt. Als eten louter nog maar iets functioneels is, dan zien we vaak dat eten moeilijk wordt. Veel draait om de beleving, de kwaliteit van het eten of het makkelijk kunnen slikken of kauwen van het voedsel. We moeten ons er weer van bewust worden dat eten niet alleen leuk kan zijn, maar ook noodzakelijk is. Heb je geen goesting om te eten om welke reden ook, dan moet je dat toch doen. Als je in een wagen geen benzine giet, gaat die ook niet ver rijden. Voeding is onze energie.’
Moeten we dan altijd per se gezond eten?
‘Als je langdurig ziek bent en geen honger hebt, is het belangrijk om in het kleine volume dat je eet toch veel calorieën en eiwitten binnen te krijgen. Dan mogen die ballekes in de soep of die extra boter op de boterham gerust.’
‘Als je niet ziek bent, eet je gezond volgens de voedingsdriehoek. Ook na je ziekte, ter preventie van herval, geldt die stelling. Mijn tip: back to basics. Ga niet mee in hypes waarbij voeding haast een religie wordt. Wees je er gewoon van bewust dat de basis een gezond gewicht en een gezonde voeding is. Eet je te weinig of laat je je net te snel verleiden door zin in lekkers, breng dan structuur aan.’
Wat is eigenlijk een gezonde appetijt?
‘Dat is voor iedereen verschillend. Wat voor jou persoonlijk een gezonde appetijt is, kun je wel laten berekenen door een diëtist. Een tip om ervoor te zorgen dat je geregeld eet: maak van de maaltijdmomenten de kapstok van de dag en hou vast aan die structuur. Ook als je je fysiek of mentaal niet lekker voelt. Tussen twaalf en één eet iedereen dus, een gezond gezegde.’
Wek eetlust op
Als eten niet meer smaakt en er is risico op ondervoeding, kunnen deze tips helpen.
- Kies voor frequente, kleine maaltijden waar veel calorieën en eiwitten in zitten.
- Eet gerust een makkelijke kant-en-klaarmaaltijd, zolang je maar aansterkt.
- Drink niet te veel bij je maaltijd. Vul je maag niet met water, maar met voeding.
- Neem je soep na de hoofdschotel. Soep geeft je snel een vol gevoel.
Houd ook de mensen rondom je in de gaten.
- Probeer alert te zijn voor achteruitgang. Let er bijvoorbeeld op of iemand sneller buiten adem is na een wandeling. Merk op wanneer een goede eter plots kleine porties neemt en ook wel wat vermagerd of verzwakt is.
- Breng een huisbereide maaltijd langs of stel voor om mee naar de winkel te gaan.
Voeding is onze energie. Als je in een wagen geen benzine giet, gaat die ook niet ver rijden.
diëtist Michaël Sels