Het belang van routine

‘Klopt helemaal. Om het belang van routine te ontrafelen, moeten we kijken naar hoe ons brein werkt. Onze hersenen bestaan grofweg uit twee delen met elk een andere functie. Enerzijds heb je de bewuste processen, vooraan in de hersenen. Daar zit ons vermogen om te redeneren, complexe taken te plannen en ze uit te voeren. Anderzijds hebben we dieper gelegen delen die de automatische hersenprocessen controleren. Ze zorgen er letterlijk voor dat we niet moeten nadenken over elke stap die we zetten. In die gebieden worden gewoontes opgeslagen.’

‘Ook dat is correct. Telkens je een nieuwe vaardigheid aanleert, doe je een beroep op je voorste hersendelen. Dat hersengebied heeft echter een groot nadeel: het gebruik ervan vraagt veel aandacht en hersencapaciteit. Daardoor is er op dat moment minder ruimte voor andere dingen.’

‘Herinner je bijvoorbeeld toen je pas leerde rijden met de wagen. Vermoeiend hé? Je dacht bewust na welke pedalen je moest indrukken. En oh wee als je passagier de radio te hard zette.’

‘Ja meestal wel. De eerste keer in een vreemde stad, duurt het een tijdje voor je de weg vindt van het hotel naar dat leuke restaurant. Zelfs met Google Maps (lacht). Maar de volgende keer gaat dat al veel sneller.’ 

‘Je handelt een taak sneller af doordat het bewuste zoekproces is overgegaan van je frontale hersenen naar de automatische, snellere gebieden.’

‘Sommige dingen worden inderdaad een automatisme omdat je ze ontelbare keren na elkaar doet. Je denkt er zelfs niet meer bij na. Zoals tandenpoetsen.’

‘Maar je kan routines ook afkijken bij anderen. Of leren van een professional. Dat is efficiënt, want dan hoef je niet probleemoplossend te denken en ga je meteen over op het aanleren van de gewoonte. Je neemt als het ware een shortcut.’

‘Dat doe je bijvoorbeeld als je een gezond weekmenu downloadt in plaats van zelf gezonde recepten samen te stellen. Je kan het weekmenu meteen in je dagelijkse routines toepassen.’

‘Klopt niet. Onze frontale hersenen hebben uitdaging nodig. Daarom zoeken we dat op, anders vervallen we in een soort sleur. Met soms verregaande gevolgen. Onderzoek toont aan dat te weinig hersenstimulatie zelfs kan leiden tot depressie.’

‘Dat is de reden waarom mensen soms een extra prikkel inschakelen bij saaie of repetitieve taken. Gaan joggen met een podcast in je oren is daar een mooi voorbeeld van.’

‘Integendeel. Hoe langer je een bepaalde gewoonte aanhoudt, hoe meer verbindingen er in onze hersenen ontstaan. Dat versterkt die gewoonte. Daarom is het van belang om slechte gewoontes niet te laten aanslepen en ze zo snel mogelijk te doorbreken.’

‘Een vervangende routine aanleren vraagt telkens een bewuste inspanning van je brein. Een inspanning die je lang genoeg moet kunnen volhouden tot die een verankerde gewoonte geworden is. Toch niet zo evident dus.’

‘Zeker! Ben je zo iemand die elk eindejaar weer beslist om vanaf nu gezonder door het leven te gaan? En herval je dan al snel weer in je oude gewoontes? Dat is biologisch gezien zeer normaal. Maar eens je het principe begrijpt, kan je er ook gebruik van maken.’

‘Doe bijvoorbeeld beroep op de hulp van anderen. Vraag naar hun strategie of schakel ze in als stimulans. Je eentonige sportmoment wordt meteen een pak leuker door die gezellige babbel met je vriend. Dat helpt om de goede gewoonte lang genoeg vol te houden tot hij erin slijt. En dan raak je hem niet snel meer kwijt.’