Alles wat je moet weten over je nieren
Op Wereld Nieren Dag zetten we onze twee boonvormige organen in de spotlights. En dat verdienen ze ook. Wist je dat je nieren belangrijk zijn om je bloeddruk te regelen? Dokter Elien Mahieu, diensthoofd nefrologie van AZ Glorieux, licht het belang van de nieren toe met 6 stellingen.
Nierproblemen worden gelinkt aan een ongezonde levensstijl
Dr. Mahieu
1. Nieren regelen je urine
Dokter Elien Mahieu: ‘Onze twee vuistgrote nieren zorgen ervoor dat we urine maken. In de urine zitten afvalstoffen zoals zouten en mineralen die de nieren er voldoende uit moeten filteren. Urine aanmaken is belangrijk voor een goed evenwicht tussen vochtinname en vochtverlies.’
‘Daarnaast maken de nieren een aantal hormonen aan. Het meest gekende hormoon is EPO, dat hormoon zorgt ervoor dat je meer zuurstof in je bloed hebt. De nieren maken onder meer ook een van de krachtigste hormonen aan om de bloeddruk te regelen. De nieren bestaan uit vele kleine filtertjes die het bloed zuiveren.’
2. Fastfood en frisdrank zijn een boosdoener
‘Gezond eten, voornamelijk zoutarm eten, en veel bewegen houden je nieren gezond. Want nierproblemen worden gelinkt aan een ongezonde levensstijl. Overgewicht, roken en zeker ongezonde voeding zoals fastfood en frisdrank hebben een negatieve invloed. De bewerkingsstoffen om voeding te bewaren, filteren de nieren moeilijk. Daarnaast zijn pijnstillers, à la brufen, een boosdoener voor de gezondheid van je nieren. Ook aandoeningen zoals diabetes en hart- en vaatziekten kunnen een rol spelen.’
‘Doordat we alsmaar ouder worden, ongezonder eten, meer luchtvervuiling produceren en minder bewegen, ook op jongere leeftijd, zullen nierproblemen in 2050 zelfs de tweede grootste doodsoorzaak zijn.’
3. Je nieren geven geen kik bij problemen
‘Als de afvalstoffen opstapelen in de nieren, beginnen ze af te takelen. Een hoge bloeddruk of afwijkende waarden in de urine zijn een van de eerste klachten die mensen met een verminderde nierfunctie ondervinden. Bij die eerste symptomen is de schade meestal al te groot. Maar je nieren zelf geven nog geen kik. Je hebt pas fysieke pijn als de nieren nog maar voor 20 procent werken. Daarom zetten we voornamelijk in op preventie.’
‘Als de nieren op halve kracht functioneren, zien we dat in het bloed. Maar dan is er al reserve kwijt. Om er echt op tijd bij te zijn en veel schade te voorkomen, is een simpele urinetest of bloedafname bij de huisarts de oplossing. Voornamelijk voor de risicogroepen is deze controle belangrijk. Mensen met overgewicht en diabetes zouden jaarlijks getest moeten worden. Nu wordt er nog geen 4 procent van die groep getest. En dat is verontrustend.’
‘Indien het niet door screening is vastgesteld dat de nieren minder werken, komen de meesten bij de dienst nefrologie of op spoed terecht wanneer de nieren nog maar voor 5 procent werken. En heel zelden kan dat percentage weer omhoog. Dan is het vaak al te laat.’
4. Nierstenen is niet hetzelfde als nierproblemen
‘Als de afvalstoffen zoals zout en mineralen niet allemaal opgelost raken in de urine, praten we over de gekende nierstenen. Je moet dus genoeg water drinken om je urine te verdunnen en de zouten uit te plassen. Doordat onze voeding meer zout bevat, komen nierstenen nu vaker voor. Hoe meer zout je eet, hoe hoger de afvalstoffen geconcentreerd in de urine voorkomen.’
‘Bij een verminderde functie van de nieren sterven de nierfilters af, dit geeft geen symptomen. In een vroeg stadium kan een huisarts problemen vaststellen met een urinestaal. Deze nierproblemen zorgen ervoor dat er eiwit aanwezig is in je urine. Ook al is dat heel laag, voor je hart- en bloedvaten is het nadelig want het geeft meer kans op een hartinfarct of trombose.’
5. Je kan perfect leven met 1 nier
‘Nuance is hierbij belangrijk. Als je kerngezonde nieren hebt, is het geen probleem om er eentje af te staan. De overblijvende nier zal gedeeltelijk het werk overnemen van de weggehaalde nier. Je huisarts en nefroloog geven meer info over hoe je je nier goed kan verzorgen door een gezonde levensstijl.’
‘Een nier wordt voornamelijk weggenomen omwille van een tumor of om iemand anders te helpen die ze echt nodig heeft. Zo voorkomen we nierdialyse voor patiënten of zetten we zelfs de dialyse stop.’
6. Nierdialyse is voor survivors
‘Naast niertransplantatie is nierdialyse een laatste overlevingsmiddel. Het zijn de survivors die tot aan de dialyse geraken. In deze fase verwijderen de nieren niet meer voldoende afvalstoffen. Je hart en nieren werken met vuil bloed, omdat de nieren hun werk niet meer doen. Het bloed veroudert je hart en hersenen sneller. De dialyse zuivert je bloed.’
‘Nierdialyse is niet het enige waarvoor je terecht kan bij de nierspecialist. Toch denken velen dat dat het eerste is waar we mee helpen. Integendeel, er zijn nog veel tussenstadia vooraf aan de dialyse.’
Raadpleeg je huisarts
Heb je overgewicht, diabetes, een chronische ziekte, hart- of vaatziekten of rook je? Laat de huisarts bij controle ook een urinestaal afnemen.
Zijn jouw nieren gezond? Doe de test!
Dr. Elien Mahieu
Dokter Elien Mahieu is diensthoofd nefrologie van AZ Glorieux in Ronse
Doordat onze voeding meer zout bevat, komen nierstenen nu vaker voor
Dr. Mahieu