Daarom heb je erkenning nodig
Wanneer gaf jij iemand voor het laatst nog een compliment? En hoe reageer jij als je zelf een compliment krijgt? Hoog tijd om te weten hoe we met die schouderklopjes moeten omgaan. Want erkenning krijgen, blijkt wonderen te doen volgens psychologe Patricia Meyntjes.
Wie geen erkenning kreeg als kind, spant zich soms levenslang in om zich toch nog geliefd te voelen
Patricia Meyntjens
Waarom is erkenning krijgen zo belangrijk?
Patricia Meyntjens: ‘Als baby ben je hulpeloos en afhankelijk van anderen om te overleven. Naast fysieke zorg heb je ook emotionele aandacht en aanraking nodig.’
‘Je erkend voelen betekent dat je bevestiging en waardering krijgt voor wie je bent. Dat je er mag zijn en graag gezien wordt. Het legt de grondslag voor je persoonlijkheid. Het gaat verder dan een compliment krijgen, dat geef je voor wat iemand doet.’
Welke rol speelt je omgeving?
‘Je ouders of andere zorgfiguren geven je de fundamentele erkenning die je als kind nodig hebt. Later als je volwassen bent, blijft het belangrijk voor je welbevinden om complimenten te krijgen vanuit verschillende hoeken. In een opleiding op het werk of in een relatie bijvoorbeeld.’
‘Kreeg je als kind nooit voldoende erkenning, dan hunker je vaak meer dan iemand anders naar een compliment van een collega of partner. Maar die complimenten zullen zelden voldoende zijn om die fundamentele behoefte op te vullen.’
Welk effect heeft erkenning op je welzijn?
‘Mensen die geen erkenning kregen als kind, spannen zich vaak extra in om zich toch nog geliefd te voelen. Soms zelfs een leven lang. Als kind zullen ze zich bijvoorbeeld extreem flink en dapper gedragen, zich onzichtbaar maken of net luidruchtig om aandacht schreeuwen.’
‘Als volwassenen herhalen ze dit gedrag vaak bij vrienden, collega’s of een partner. Dat is de enige manier waarop ze geleerd hebben om erkenning te krijgen.’
Zo toon je je waardering
- Focus op warmte geven en interesse tonen in plaats van te strooien met (opgeblazen) complimenten. Speel bijvoorbeeld een spel met je kind of lees samen een boek.
- Zorg dat je het meent, geef geen compliment uit gewoonte. Zeg niet elke dag: je ziet er goed uit, maar beperk je tot: de rode pull die je vandaag aanhebt, staat je goed. Anders wordt je compliment hol.
- Benadruk unieke eigenschappen. Bijvoorbeeld: Ik stel vast dat je broer je iets in vertrouwen gezegd heeft en dat jij dat geheim goed kan bewaren.
Wat kun je zelf doen als je te weinig erkenning kreeg?
‘Ik moedig niet snel een gesprek met de ouders aan, in veel gevallen werkt het niet helend. Vaak ontkennen ze, wat je onzekerheid alleen maar versterkt.’
‘Je brengt beter de andere personen in kaart bij wie je in je leven erkenning vond. Misschien had je wel een leerkracht of nonkel die je waardering schonken? Het helpt om daarop te focussen.’
‘Zelfzorg is voor iedereen een opdracht, maar nog meer voor mensen die zich ondergewaardeerd voelen. Ben je altijd dapper? Laat je dan bewust meer helpen. Stel je je altijd onderdanig op? Zet jezelf dan eens op de eerste plaats.’
Kun je ook te veel erkenning krijgen?
‘Als je kind een tekening maakt, kun je zeggen: dat is mooi, maar je hoeft er geen kunstenaar van te maken. Het is voldoende om die tekening een week aan de koelkast te hangen. Je hoeft ze niet uit te vergroten, in te kaderen en door te sturen naar de grootouders.’
‘Dat is goed bedoeld natuurlijk, maar je creëert er mogelijk kinderen mee die met minder aandacht geen genoegen nemen. Als kinderen het nest uitvliegen, komen ze bovendien terecht in een omgeving die hen niet constant zal bewieroken. Ze zijn niet voorbereid op de communicatiestijl van de buitenwereld, waardoor ze zich als volwassenen net onzeker kunnen voelen.’
Zo ga je om met een compliment
- Schrijf een compliment op en herlees het af en toe. Dan dringt het beter door. Doe hetzelfde met lieve boodschappen in kaartjes of brieven.
- Probeer geen compliment terug te geven, dat is niet de bedoeling van iemand die je een compliment geeft. Het is geen ruilhandel.
- Breek het compliment niet af (ik doe toch gewoon mijn job), maar zeg gewoon dank je of dat doet deugd om te horen.
- Vermenigvuldig elk compliment dat je krijgt. Per compliment zijn er minstens vier mensen die hetzelfde denken, maar dat niet uitspreken.
