Dit moet je weten over eetstoornissen
Sinds corona heeft 1 op 5 jongeren een eetstoornis. Maar wat is een eetstoornis precies en hoe weet je of je er een hebt? An Vandeputte, oprichter van Kenniscentrum Eetexpert, legt uit.
Wat is een eetstoornis?
An Vandeputte: ‘Om deze vraag te beantwoorden, moet ik eerst uitleggen wat eetgedrag is. Iedereen moet leren slapen, leren studeren en dus ook leren eten. Om te leren eten moet je vier eetvaardigheden leren, de 4 G’s: gestructureerd, gevarieerd en genoeg eten en ervan genieten. Daar zijn soms haperingen in, zo zijn er bijvoorbeeld periodes dat iemand wat te weinig eet of dat eten niet ontspannen gaat. In deze periodes spreken we nog niet over een eetprobleem of een eetstoornis.’
‘Het wordt een eetprobleem als die ‘hapering’ langer duurt of wat meer impact heeft. Denk maar aan iemand die langere tijd selectief eet of heel traag eet. Het etensmoment aan wordt spannend bij een eetprobleem, maar als het geen invloed heeft op de activiteiten die voor of na het eten gebeuren, denken we ook nog niet aan een eetstoornis.’
‘We denken wel aan een eetstoornis als het eetprobleem ook invloed heeft op andere levensaspecten. Het gaat dus om problematisch eetgedrag, maar ook om verstoorde lichaams- en zelfbeleving en het heeft invloed op de gevoelens, slaap, studies of het sociale leven.’
Welke eetstoornissen bestaan er?
‘De meest voorkomende eetstoornissen bij jongeren zijn anorexia nervosa, boulimia nervosa en een eetbuistoornis.’
‘Bij anorexia nervosa denk je aan je lijn, weeg je minder dan wat te verwachten is bij je groeicurve, en is er een negatieve lichaamsbeleving.’
‘Ook bij boulimia nervosa heb je een negatieve lichaamsbeleving en denk je aan je lijn. Daar komen ook terugkerende periodes met eetbuien bij. Om die te compenseren ga je braken, gebruik je laxerende middelen of ga je overmatig bewegen.’
‘Een eetbuistoornis begint ook vaak met lijngericht denken. Je wil afvallen maar hebt momenten van controleverlies waardoor je je dieet niet meer volhoudt en een eetbui krijgt. Die eetbuien gebeuren ongecontroleerd en worden niet gecompenseerd met braken, overmatig bewegen of door laxerende middelen te gebruiken '
Zijn eetstoornissen gevaarlijk?
‘Ja, een eetstoornis heeft een grote impact op je gezondheid. De eetstoornissen waarbij je een normaal gewicht hebt, zijn gevaarlijk omdat het niet altijd opvalt. Denk maar aan boulimia nervosa. Regelmatig braken brengt de kaliumspiegel in de war en dat heeft impact op je spieren, ook op je hartspieren.'
‘Ook eetstoornissen met ondergewicht hebben een invloed op je gezondheid. Omdat je te weinig vetreserve hebt, valt de groei van je lichaam en van je hersenen stil.’
Wat zijn de risicofactoren voor het ontwikkelen van een eetstoornis?
‘Om te groeien heb je energie nodig. Als je snel groeit, moet je je voeding aanpassen. Maar er gebeurt meer in je lichaam tijdens je groei. Tegelijk moet je wennen aan je veranderende lichaam, je hersenen ontwikkelen zich en je emoties worden wakker. Ook je hormoonhuishouding en je melatonineproductie veranderen waardoor je tijdens je puberteit ook andere slaapgewoontes krijgt. Daarnaast moet je een eigen sociaal netwerk uitbreiden en je plaatsje daarin zoeken. En je moet ook nog eens je eigen identiteit uitbouwen. Uitzoeken wie jij bent, aan je zelfbeeld bouwen.’
‘Al deze dingen gebeuren op hetzelfde moment in een korte periode, en je kan bij elk van die dingen even haperen. Dat geeft een enorme druk en die druk is een risicofactor.’
Hoe weet je of je een eetstoornis hebt?
‘Iedereen hapert wel eens in het groeiproces, maar als je ergens vast raakt en als dat je tegenhoudt om te groeien, kan je in de problemen komen. Als je vast raakt in een sterke focus op eten en uiterlijk en als dat veel van je activiteiten beïnvloedt, kan het een signaal zijn dat je een eetstoornis hebt.’
‘Gezondheid is in een huis wonen en elk kamertje binnengaan. Je hebt de woonkamer om met mensen af te spreken, de keuken om te eten, de studeerkamer om te studeren, de slaapkamper om te slapen of tot rust te komen en de tuin om te bewegen en chillen. Bij een gezonde leefstijl ga je elke dag even in elke kamer langs.’
‘Als je voelt dat je door één thema niet meer in die andere kamers raakt, ben je uit evenwicht en heb je misschien een probleem. Als je een eetstoornis hebt die ervoor zorgt dat je zoveel met eten bezig bent dat je niet meer kan chillen of niet meer met anderen kan afspreken, is dat een probleem. Een eetstoornis kan zich op verschillende manieren uiten. Het kan evengoed zijn dat je niet meer kan slapen, dat studeren niet meer goed gaat, dat je niet meer in de badkamer komt of de hele tijd voor de spiegel zit.’
Waar kan je terecht met een eetstoornis?
‘Merk je dat je meer bezig bent met eten, je uiterlijk of gewicht dan goed voor je is? Durf hulp te vragen. Bespreek het met je CLB-medewerker, je huisarts of maak een afspraak bij een eerstelijnspsycholoog.’
‘Je kan ook terecht bij Vlaamse verwijslijn van Eetexpert of je kan chatten met een ervaringsdeskundige bij ANBN.’
- Eetexpert is het kenniscentrum voor eet- en gewichtsproblemen.
- De vereniging Anorexia Nervosa – Boulimia Nervosa (ANBN) is een informatie- en ontmoetingsplaats waar iedereen met vragen of zorgen over eetstoornissen terecht kan.
Hulp nodig?
Je kan altijd terecht bij je huisarts, een CM-gezondheidsconsulent, Tele-Onthaal, Awel, het Centrum voor Leerlingenbegeleiding (CLB), het Jongerenaanbod van het CAW (JAC), TEJO en in één van de 30 OverKop-huizen. Neem ook een kijkje op Wat Wat voor vragen waar je mee zit. Soms helpt het om af te spreken met lotgenoten die hetzelfde meemaken als jij.
