Narcose: 6 vragen beantwoord
Enkele seconden aftellen naar nul. Langer duurt het niet voor een algemene verdoving haar werk doet. Je bent weer wakker voor je het beseft. Handig! Toch vinden sommige mensen het vooruitzicht van een narcose beangstigend. Prof. dr. Layth Al Tmimi, anesthesist in het UZ Leuven, geeft uitleg en stelt gerust.
Dankzij constante monitoring is narcose erg veilig
Layth Al Tmimi
Hoe werkt een algemene verdoving?
Layth Al Tmimi: ‘Anesthesie gebeurt in drie fasen, die je het best kunt vergelijken met een vlucht in een vliegtuig. Je hebt de inductie-fase (het opstijgen), de onderhoudsfase (het vliegen zelf) en het ontwaken (het landen).'
'Om een patiënt op reis te laten vertrekken, dienen we slaapmiddelen, pijnstillers en soms ook spierverslappers toe door middel van een injectie of inhalatie. Na enkele seconden ben je al in slaap. Vanaf dan nemen medische apparatuur je ademhaling over.’
Wanneer kiest een arts voor narcose?
‘Narcose is de bekendste vorm van anesthesie, maar er bestaan ook andere vormen. Denk maar aan een epidurale anesthesie bij een bevalling. Als anesthesist bekijk ik welke vorm het meest geschikt is voor elke patiënt.'
'Wat is je medische toestand? Welke ingreep zal je precies ondergaan? Wat is je persoonlijke anesthesievoorkeur? De veiligheid van de patiënt komt op de eerste plaats.’
‘Bij sommige operaties, zoals aan het hart of de longen, heb je geen keuze. Een lokale verdoving is dan praktisch niet haalbaar, omdat we het lichaamsdeel dat we zullen opereren voldoende moeten kunnen verdoven met een prik.'
'Ook operaties die lang duren en waarbij de patiënt heel stil moet blijven liggen, vragen een algemene verdoving. Kinderen krijgen minder snel een plaatselijke verdoving, omdat ze te veel bewegen en sneller panikeren.’
Hoe bereid je je voor op een verdoving?
‘Je krijgt op voorhand een vragenlijst die polst naar je gewicht, lengte, vorige medische ingrepen, allergieën aan bepaalde geneesmiddelen en ten slotte je anesthesie-voorkeur. De anesthesist beoordeelt dan welke optie het beste is voor jou en overloopt samen met jou de procedure.’
‘Afhankelijk van de operatie die je zult ondergaan, vertelt de anesthesist je hoe je je moet voorbereiden. Dat kan inhouden dat je enkele uren voor de operatie niets meer mag drinken en eten, dat je moet stoppen met roken of bepaalde medicatie niet meer of net wel mag innemen …’
Zijn er risico's verbonden aan narcose?
‘Dankzij de moderne apparatuur, goede geneesmiddelen en de constante aanwezigheid van een ervaren anesthesist is narcose zeer veilig. De kans op overlijden door de narcose zelf is ongeveer een op een miljoen in een ontwikkeld land zoals België.'
'Je hartslag, bloeddruk, lichaamstemperatuur, het zuurstofgehalte in je bloed en de diepte van de narcose worden constant gemonitord.’
‘Het kan gebeuren dat je allergisch reageert op een van de geneesmiddelen, dat je lichaamstemperatuur of bloeddruk tijdens de operatie daalt of dat je plots bloed verliest. Als anesthesist houd ik die zaken steeds nauwlettend in de gaten, zodat we meteen kunnen ingrijpen als het nodig is.’
Hoe verloopt het ontwaken?
‘De anesthesist waakt erover dat je op het einde van de operatie opnieuw zelfstandig kunt ademen. Het kan zijn dat je na de operatie nog wel even suf bent. Daarom brengen we je naar de ontwaakkamer, om veilig en rustig wakker te worden. Sommige patiënten blijven daar een uurtje, anderen tot zelfs een dag. Na een lange en intensieve operatie, bijvoorbeeld.’
‘De meest voorkomende reactie op narcose is misselijkheid of braken en een zere keel door de ademhalingsslang. Maar die ongemakken verdwijnen snel. Soms kun je verward zijn of hallucineren na een operatie.'
'Dan duurt het bijvoorbeeld even voor je je de datum van die dag herinnert, herken je je familie niet onmiddellijk of – in zeldzame gevallen – hoor je geluiden die er niet zijn. Dat kan gebeuren bij oudere patiënten, patiënten die slaappillen nemen of een voorgeschiedenis hebben met hallucineren.'
'De verwardheid is vaak het gevolg van verschillende factoren en niet louter van de anesthesie. Het gaat meestal ook snel voorbij.’
Bestaat er een kans dat je wakker wordt tijdens de ingreep?
‘Die kans is uitzonderlijk klein. En als het al gebeurt, dan is het voornamelijk bij risicopatiënten, omdat we hen zo weinig mogelijk middelen toedienen. Sommige patiënten ontwaken met het idee dat ze wakker geweest zijn tijdens de ingreep, maar dat is niet zo. Levendige nachtmerries of waarnemingen uit de ontwaakkamer wanneer je nog half slaapt, kunnen die illusie creëren.’
Prof. dr. Layth Al Tmimi
Anesthesist in het UZ Leuven, gespecialiseerd in cardiovasculaire anesthesie. Professor aan de KU Leuven.
Na de operatie ben je nog wel even suf
Layth Al Tmimi
Het kan dat je allergisch reageert of dat je bloeddruk plots daalt
Layth Al Tmimi