Sandalen en slippers: een beproeving voor de voet
Tijdens en na de zomer hebben we vaker af te rekenen met voetproblemen volgens podologe Mieke Fransen (45). Dat heeft alles te maken met de schoenen die we dan dragen. Wat zijn de grote boosdoeners en waarom? Is met de voeten helemaal bloot gaan een goede afwisseling? Leef legt de podologe zijn vragen voor.
Zijn sandalen degelijke schoenen?
Mieke Fransen: ‘Veel sandalen bieden niet het comfort van een goede schoen. Die heeft een stevig hielpand dat je niet kan indrukken waardoor de hiel mooi op zijn plaats blijft. Een degelijke zool en een aanpasbare sluiting beschermen je voet optimaal. Sandalen met bijvoorbeeld fijne lederen zooltjes dempen de schokken van de grond minder. Bovendien zitten de voeten zonder hielpand en met dunnere sluitingsriempjes vrij los.’
‘Er bestaan wel modellen met een hielpand, een aansluitend riempje over de wreef en de tenen bloot. Die beschouwen we als een tussenschoen. Die geeft de voet meer steun en stabiliteit dan de pure sandaal.’
Moet je de sandalen dan bannen?
‘Bij warm weer zijn ze een verademing voor gezonde voeten. Maar laat jouw activiteit bepalen of je ze draagt. Ga je naar zee en zit je bijna de hele tijd op een terras, dan zijn sandalen geschikt. Je wisselt het best met stevige schoenen als je een lange wandeling gaat maken. Omdat sandalen je voet onvoldoende steun geven, worden je knieën, heupen en rug belast.’
‘Mensen met een verhoogd risico op voetwonden zoals diabetespatiënten of reumapatiënten laten de echte sandalen beter links liggen. Voor hen is de tussenschoen, de sandaal met een hielpand een goed alternatief. Die hebben een dikkere zool en dat is ook voor oudere mensen belangrijk. Zij kunnen door artrose soms extreme platvoeten hebben. In sandalen belanden hun voeten op de duur naast de zolen. Stevige schoenen voorkomen dat artrose verergert. Dat gebeurt wel als je voeten veel bewegingsvrijheid hebben.’
‘Goed om te weten is dat voor kinderen tot ongeveer 5 jaar sandalen afgeraden zijn. Zij hebben nog niet genoeg spierkracht om daarmee te stappen waardoor de voet veel beweegt.’
Leiden sandalen sneller tot blaren en eelt?
‘Door losse fijne sluitingsriempjes kan je voet veel bewegen. Dat geeft wrijving wat blaren kan veroorzaken. Er bestaan producten waarmee je je voeten kan insmeren om de huid te beschermen tegen blaren. Maar het is niet ideaal om met ingesmeerde blote voeten in je sandalen te gaan. Beter is om genoeg aandacht te besteden aan de juiste pasvorm van je sandalen. De riempjes mogen niet snijden en de zool aan de binnenkant is liefst van zacht leder. Bij hard leder schuift de voet te veel.’
‘Bij bepaalde modellen bijvoorbeeld waar je hiel in een soort kuipje zit, ondervindt je hiel meer druk wat extra eelt en zelfs kloven kan veroorzaken. Heb je op de voorvoet al last van eelt? Dan zullen sandalen dat verergeren door de dunne zool, want die verhoogt de druk. Tijdens en na de zomer zien we opvallend meer eelt en kloven op de voeten. Ook horen we dan vaker over andere voetklachten zoals hielspoor. Dan ontsteekt het peesblad, dat van de hiel naar de teen loopt, onder de hiel door extra druk.’
Kinderen tot ongeveer 5 jaar hebben nog niet genoeg spierkracht om met sandalen te stappen waardoor de voet veel beweegt
Mieke Fransen
Als je alle dagen slippers draagt, doen je tenen in feite powertraining en ontwikkel je hamer- of klauwtenen
Mieke Fransen
Ontspant onze voet in slippers?
‘Slippers zijn een kwelling voor de voet. Om slippers aan je voeten te kunnen houden, moet je steeds je tenen krullen. Als je alle dagen slippers draagt, doen je tenen in feite powertraining. Daardoor verkorten je teenspieren waardoor je tenen gebogen gaan staan. Dan ontwikkel je hamer- of klauwtenen. In het begin kunnen de tenen nog rechtgetrokken worden, maar als dat niet meer lukt geeft die teenstand schade aan het gewricht. Bovendien wordt gewone schoenen dragen met gebogen tenen heel lastig.’
‘Niet alleen de voeten ondervinden gevolgen. Als je voortdurend je tenen krult, zijn de onderbeenspieren aan het werk. En dat voel je ook in de knie want die hechten daaraan vast. Zelfs de heupen en rug kunnen in de klappen delen. Als het aan de voet niet goed zit, stijgt de negatieve invloed naar boven. In slippers staat je hiel heel snel afgedrukt en die afdruk stuurt je in een verkeerde houding.’
‘Af te raden dus om slippers te dragen. Zeker voor kinderen, want zij hebben nog onvoldoende kracht om die te grijpen en schuiven er dus mee. Houd ze exclusief voor in zwembaden en publieke kleedkamers.’
Geven ballerina’s zonder hakken last?
‘Ballerina’s zijn vaak heel plat. Dat kan leiden tot hielspoor omdat het peesblad feller uitrekt. Sommigen klagen over een pijnlijke achillespees. Dat zijn vooral mensen die gewoon zijn om een hakje te dragen. Let er bij ballerina’s op dat er een klein hakje is en de zool niet te dun is. Een rekker achteraan is af te raden. Kies voor een steviger hielpand dat je niet kan indrukken. En neem een model dat breed genoeg is. Vaak zijn ballerina’s te smal waardoor de tenen samengeperst worden, met teen- en nagelproblemen tot gevolg. Gebruik ze liever niet als een dagelijkse schoen.’
‘Ben je fan van hakken dragen? De ideale hak is maximaal 3 centimeter en is even breed als je schoen. Zo blijft je steunvlak even breed. Dat is niet het geval bij sleehakken. Bij de hiel gaan die smaller naar beneden waardoor je steunvlak versmalt. Zo creëer je instabiliteit en kan je je voet sneller omslaan.’
De ideale hak is maximaal 3 centimeter en is even breed als je schoen
Mieke Fransen
Doen we er goed aan op blote voeten te lopen?
‘Voor mensen zonder voetproblemen kan op blote voeten lopen in huis zeker geen kwaad. Het kan gerust bij warm en zelfs bij kouder weer. Met een goede bloedsomloop is dat geen probleem.’
‘Voor kinderen is het zelfs aan te raden. Blootvoets lopen stimuleert de ontwikkeling van de voet. Een baby wordt geboren met platvoeten. Onderzoek heeft aangetoond dat bij kinderen die vaak op blote voeten lopen de kans groter is dat de platvoeten er normaal uitgroeien. Bovendien bevordert stimulatie van de onderzijde van de voet de motorische ontwikkeling. En de schokken van de grond zorgen ervoor dat het bot sterker wordt. Toegegeven, ouders hebben meestal te veel schrik dat hun kind in het gras in een bij zal trappen. Maar de nadelen daarvan wegen niet op tegen de voordelen van op blote voeten lopen.’
Krijgen we zweetvoeten van gesloten schoenen te dragen zonder kousen?
‘Dat hangt grotendeels af van het materiaal dat in de schoen is gebruikt. Het komt minder voor bij bijvoorbeeld sneakers die aan de binnenkant volledig zijn afgewerkt met leer. Daarin kan je voet ademen. Dat is niet het geval bij synthetisch materiaal.
Met een goed passende katoenen kous is je voet wel beter beschermd. Trek minstens elke dag een vers paar aan. En je doet er goed aan om zeker in de zomer ook regelmatig van schoenen te wisselen. Om je schoenen te laten ontluchten en om je voet van positie te doen veranderen.’
Mieke Fransen
Zij werkt als podologe in een privépraktijk en is daarnaast docent in de opleiding ‘Bachelor in de podologie’ aan de Arteveldehogeschool in Gent. Zij is ook voorzitter van de erkenningscommissie podologie binnen het Agentschap Zorg en Gezondheid en adviseur binnen de beroepsvereniging van podologen Royal Belgian Podiatry Association.