Pigmentvlek of melanoom? Doe de check!
Pigmentvlekken, iedereen heeft er maar hoe onderscheid je ze van een kwaadaardig melanoom? ‘De huid is het enige orgaan dat we zelf kunnen zien. Controleer regelmatig je huid op verdachte vlekjes’, luidt het advies van dermatoloog Thomas Maselis. Hij legt uit hoe je de ‘lelijke eendjes’ herkent.
Wat is een pigmentvlek?
Dokter Maselis: ‘We hebben in ons lichaam ongeveer drie miljard pigmentcellen. Bij blootstelling aan zonlicht maken die pigmentkorrels of melanosomen aan. Die melanosomen worden afgegeven aan de hoorncellen in de bovenste huidlaag en zo kleurt de huid bruin. Mensen met een donkere huid hebben evenveel pigmentcellen als mensen met een lichte huid maar de pigmentcellen maken actiever pigment aan. Op plaatsen waar heel veel pigmentcellen samenzitten, krijg je een donkerder plekje, een pigmentvlek. Ze duiken vooral op tijdens de pubertijd. Dat de ene persoon er meer heeft dan de andere is voor een groot deel erfelijk bepaald maar ook zonlicht speelt een rol.’
Zonnebrand is de boosdoener
‘Als je veel pigmentvlekken hebt, wil dat niet zeggen dat je meer kans hebt op huidkanker. Je mag pigmentvlekken niet verwarren met kwaadaardige melanomen’, benadrukt dr. Maselis. ‘Slechts 20 % van de melanomen ontstaat uit een pigmentvlek. Een melanocyt of pigmentcel die begint te ontaarden, lijkt aanvankelijk op een pigmentvlek maar wordt groter en onregelmatiger van vorm.’
‘Zonnebrand en intense blootstelling aan de zon tijdens de jeugdjaren doen de kans op huidkanker toenemen. Vorig jaar deden we een studie naar de gevolgen van zonnebrand. Daaruit bleek dat als je een keer zonnebrand opliep in je jeugd dat je 18 % meer kans hebt om ooit melanoom te krijgen, de gevaarlijkste vorm van huidkanker. Dat is heel veel. Daarom is het zo belangrijk om zonnebrand te vermijden, zeker op jonge leeftijd. Daarnaast speelt ook erfelijkheid een rol. Als je twee directe familieleden hebt met melanoom dan is je kans om huidkanker te krijgen 50 % hoger.’
'Ik raad iedereen aan om zelf maandelijks of tweemaandelijks de huid volledig te controleren'
Thomas Maselis
Zelfcontrole
Vlekjes controleren met een app? ‘Het kan een hulpmiddel zijn, maar je mag er nooit 100 % op vertrouwen. Hoewel de kwaliteit van dergelijke apps veel is verbeterd, is er nog steeds een foutmarge van ongeveer 30 %’, benadrukt dokter Maselis.
‘Ik raad iedereen aan om zelf maandelijks of tweemaandelijks de huid volledig te controleren. Zie je als volwassene plots een nieuw of verdacht vlekje? Neem er een foto van zodat je zelf kunt zien hoe het vlekje evolueert. Asymmetrische vlekjes, een grillige rand, afwijkende kleur, vlekjes die na verloop van tijd veranderen van kleur of vorm of groter worden? Ga ermee naar de dokter.’
‘De voorbije jaren vestigden we de aandacht op zelfcontrole en dat werpt zijn vruchten af. Mensen zijn alerter en ontdekken melanomen in een vroeger stadium. Ook kinesisten, verpleegkundigen, schoonheidsspecialisten, tatoeërders … spelen een belangrijke rol in het opsporen van melanomen. Ze komen veel in contact met de huid en kunnen mensen aansporen om naar de dokter te gaan als ze iets verdachts zien.’