De waarde van bloedwaarden
Je bloed kan helpen om een diagnose te stellen, op te volgen hoe gezond je bent en soms zelfs preventief in te grijpen. Is een jaarlijks bloedonderzoek onze medische gps of is dat een overbodige omweg? Professor huisartsgeneeskunde Dirk Devroey (VUB) beantwoordt zes veelgestelde vragen.
1. Moet je regelmatig je bloed laten trekken?
Professor Devroey: ‘Hoe vaak je je bloed moet laten controleren, hangt af van individuele factoren. Voel je je niet goed en heb je gezondheidsklachten, zoals onverklaarbare vermoeidheid of gewichtsverlies? Dan kan de huisarts gericht je bloed onderzoeken.’
‘Je leeftijd en familiale geschiedenis zijn ook belangrijk. Ben je bijvoorbeeld 20 jaar en voel je je goed? Dan hoef je niet elk jaar bloed te laten prikken. Maar vanaf 50 jaar is regelmatig onderzoek, afhankelijk van je individueel gezondheidsrisico, wel een goed idee.’
‘Als er in je familie hart- en vaatziekten, hoge cholesterol, diabetes op jonge leeftijd enzovoort voorkomen, kan het nodig zijn om eerder met bloedcontroles te beginnen als preventieve maatregel. Mensen met diabetes of die bepaalde medicijnen gebruiken, zoals bloedverdunners of cholesterolverlagende medicatie, moeten ook regelmatig hun bloed laten controleren.’
2. Welke informatie haal je uit bloedonderzoek?
‘Bloedonderzoek geeft ons onder andere informatie over de werking van organen , vitamine- en mineraalniveaus , cholesterol en suiker. Het kan ook bloedarmoede aantonen, dat is een tekort aan rode bloedcellen in het bloed. Daarnaast kan het infecties en allergieën opsporen.’
‘Je kan heel wat waarden controleren maar het is vooral belangrijk om gericht bloedonderzoek te doen op basis van symptomen om onnodige kosten en overmatige testen te vermijden.'
3. Kan je kanker opsporen in je bloed?
‘Algemeen bloedonderzoek is geen geschikte methode om kanker op te sporen, want een tekort of afwijking kan verschillende oorzaken hebben. Om borstkanker, baarmoederhalskanker en dikkedarmkanker op te sporen bestaan er specifieke testen, respectievelijk een mammografie, uitstrijkje en stoelgangonderzoek. Bloedafnames kunnen wel aanwijzingen geven voor bloedkanker zoals leukemie of kunnen uitzaaiingen tonen. De bloedwaarden zijn vooral handig om de evolutie van een gekende kanker op te volgen.’
Algemeen bloedonderzoek is geen geschikte methode om kanker op te sporen
Professor huisartsgeneeskunde Dirk Devroey
4. Moet je je bloed nuchter laten nemen?
‘Bij veel bloedtesten is dat niet nodig. Maar als het om suiker gaat, moet je wel nuchter zijn omdat je suikerwaarde hoger is als je net gegeten hebt. Voor cholesterol is het niet noodzakelijk maar is het beter om nuchter te zijn, want je triglyceriden kunnen hoger zijn. Dat is een vetachtige stof in het bloed die een deel van je totale cholesterol uitmaakt.’
5. Kan je het resultaat van je bloedafname beïnvloeden?
‘Soms kan de Gamma GT-waarde in je bloed heel hoog zijn. Gamma GT is een stof in de lever die eten, drinken en afvalstoffen verwerkt. Je kan die waarde verlagen door minder alcohol te drinken, wat goed is voor je gezondheid. Je triglyceriden zullen dalen als je minder suiker eet. Kortom, je eet- en drinkgewoontes beïnvloeden deze waarden.’
6. Kan je zelf je resultaten raadplegen en interpreteren?
‘Je kan de resultaten van je bloedonderzoek bekijken op verschillende online platformen zoals Mijngezondheid.be en MyHealthViewer. Je bloedresultaten zelf interpreteren is ingewikkelder, omdat elke waarde een specifieke betekenis heeft. Begrip van deze combinaties en interpretaties is complex en vereist medisch advies.’