Waarom je best oplet met neusspray
De helft van de mensen met chronische neusklachten gebruikt te lang een neusspray. Dat blijkt uit een onderzoek van UGent. ‘Toen ik in de apotheek werkte, zag ik regelmatig mensen met een afhankelijkheid van neussprays. Daarom heb ik er mijn doctoraatproject aan gewijd,’ zegt Sophie Scheire, apotheker en doctoraatsonderzoeker aan de Eenheid Farmaceutische Zorg van de Universiteit Gent.
Hoe werkt een neusspray?
Sophie Scheire: ‘Er bestaan verschillende types neussprays. Sprays die je voor een allergie of sinusitis gebruikt, werken op een onderliggende ontstekingsreactie en mogen langdurig worden gebruikt. De sprays die je gebruikt bij een klassieke verkoudheid met een verstopte neus, zijn ontzwellende neussprays. Daarvan kunnen mensen makkelijk afhankelijk worden als ze die te lang gebruiken. Zo’n spray is enkel bedoeld voor kortdurend gebruik. De neusspray werkt in op de bloedvaatjes in de neus, waardoor die samentrekken en het neusslijmvlies krimpt. Hierdoor komt er extra plaats in de neus om lucht binnen te halen. Zo’n spray werkt heel krachtig, na vijf minuten voel je het effect al.’
Hoe gebruik je een neusspray correct?
‘Je mag een ontzwellende neusspray nooit langer dan vijf dagen gebruiken. Dat is ook de termijn waarop een verkoudheid verbetert. Als je hem langer gebruikt, kun je er afhankelijk van worden.’
‘Om de neusspray correct te gebruiken, breng je je kin iets naar voor richting je borst en buig je hoofd licht voorover. Mik de spray een beetje opzij richting de buitenste ooghoek. Adem rustig in, snuif de spray dus niet te hevig op want dan loopt de vloeistof volledig in je keel. Als je je neusspray onmiddellijk proeft, heb je hem verkeerd gebruikt.’
‘Als je na een week nog last hebt van een verstopte neus, ga je best terug naar de apotheek of maak je een afspraak bij de huisarts. Want dan kan een ander probleem spelen dan een verkoudheid, denk maar aan een allergie of sinusitis.’
Waarom gebruiken zoveel mensen een neusspray?
‘Veel mensen zijn afhankelijk geworden van een ontzwellende neusspray. Omdat je het effect van zo’n spray meteen voelt en het zo krachtig werkt, grijpen mensen er snel naar. Als je stopt met de ontzwellende neusspray te gebruiken, heb je het gevoel dat je neusslijmvlies opnieuw opzwelt. Zo krijg je tijdelijk weer het gevoel van een verstopte neus en grijp je weer terug naar zo’n neusspray. De vicieuze cirkel doorbreken is niet evident. Met veel wilskracht en de juiste ondersteuning van je huisarts of apotheker lukt het wel.’
‘Ontzwellende neussprays zijn zonder voorschrift te verkrijgen. Als je naar de apotheek gaat, krijg je advies over het gebruik van medicatie en wordt opgevolgd of je behandeling optimaal is. Maar je kunt de sprays ook online bestellen, waardoor het ontwikkelen van een afhankelijkheid gemist kan worden door gezondheidsmedewerkers. Dat is een gevaarlijke situatie.’
Wat zijn de alternatieven?
‘Je kunt je neus spoelen met een fysiologische zoutoplossing. Dit kun je zo vaak doen als nodig is, het kan geen kwaad. Is je verstopte neus het gevolg van een allergie? Dan kun je een pil zoals een antihistaminicum nemen. Bespreek met je huisarts of apotheker welke klachten je hebt, zodat je de juiste behandeling krijgt.’
‘Gebruik je een ontzwellende neusspray als je eigenlijk een ander onderliggend probleem hebt zoals een allergie of sinusitis? Dan gebruik je best een ander type neusspray om van je verstopte neus af te komen. Een spray die op de onderliggende ontstekingsreactie werkt en die langdurig gebruikt kan worden. Het optimale effect van deze sprays merk je pas na 10 tot 14 dagen, daarom worden ze niet gebruikt bij een acute verkoudheid. De neus zou de eerste dagen niet voldoende open voelen. Je kunt ze zonder voorschrift bij de apotheek kopen.’