Kijk uit met benzodiazepines
Geneesmiddelen die worden voorgeschreven tegen slaap- en angststoornissen noemen we benzodiazepines, afgekort benzo’s. Bij onjuist gebruik zijn ze niet zo onschuldig als je misschien denkt. Kaatje Popelier, stafmedewerker psychoactieve medicatie bij het Vlaams Expertisecentrum Alcohol en andere Drugs geeft toelichting.
Onder welke namen worden benzodiazepines verkocht?
Kaatje Popelier: ‘Valium, Temesta, Xanax, Serenase, Halcion, Tranxène, Diazepam EG, Diazepam Teva, Lorazepam EG, Alpraz en Alprazolam EG ... zijn merknamen van in België verkochte benzodiazepines.’
‘Naast de benzodiazepines heb je ook de Z-drugs zoals Zoldipem, Zopliclone, Imovane en Stilnoct. Dat zijn kortwerkende slaapmiddelen. Hun werking is gelijkaardig aan die van benzodiazepines en ze vertonen dezelfde bijwerkingen.'
Hoe moet je benzodiazepines correct gebruiken?
‘Benzodiazepines worden voorgeschreven door een arts. De duur en de dosis hangt af van de reden waarvoor de medicatie werd opgestart. Het gaat altijd om kort en tijdelijk gebruik. Bij slapeloosheid wordt aangeraden om het na 2 weken af te bouwen.’
Wat zijn de bijwerkingen van benzodiazepines?
‘Op korte termijn kunnen benzodiazepines duizeligheid, concentratieproblemen en geheugenproblemen veroorzaken. Ze kunnen de alertheid en motorische vaardigheden beïnvloeden, wat risico's met zich meebrengt, vooral bij activiteiten zoals autorijden en het bedienen van machines.’
‘Tolerantie kan al na 1 à 2 weken optreden. Hierdoor hebben benzo's maar een korte tijd effect. Tolerantie betekent dat men hogere dosissen nodig heeft om hetzelfde resultaat te verkrijgen.’
‘Langdurig gebruik kan leiden tot afhankelijkheid. Wanneer je wil stoppen, kan je last krijgen van ontwenningsverschijnselen zoals spierpijn, angst, slapeloosheid en beven. Het is dus zeker geen goed idee om abrupt te stoppen.’
Zijn er nog andere gevaren verbonden aan benzo’s?
‘Benzodiazepines hebben een verdovend effect, vergelijkbaar met dat van alcohol en zware pijnstillers. Het combineren van benzo’s, alcohol en pijnstillers kan leiden tot een overdosis.’
Hoe kan je veilig stoppen met benzo’s?
‘Stoppen moet altijd gebeuren onder medische begeleiding. Een arts kan helpen het medicijn geleidelijk af te bouwen, wat het risico op ernstige ontwenningsverschijnselen vermindert.
Wat zijn alternatieven voor benzodiazepines?
‘Geneesmiddelen mogen nooit de eerste stap zijn in de aanpak van slaap- en angststoornissen. Als een arts toch besluit om deze medicatie voor te schrijven, dan moet dat gepaard gaan met het verbeteren van slaaphygiëne, voldoende lichaamsbeweging en cognitieve gedragstherapie, die zich richt op de oorzaak van het probleem en niet de behandeling van de symptomen.’
‘De betere terugbetaling van psychologische zorg en het inrichten van mentale gezondheidsinitiatieven door CM Gezondheidsfonds zijn uitstekende initiatieven om patiënten en zorgverleners te doen inzien dat er alternatieven bestaan voor het alom gekende pilletje.’
Benzo's nemen de oorzaak van het probleem niet weg. Ze werken maar tijdelijk en zijn niet bedoeld voor langdurig gebruik.
Kaatje Popelier