Vasectomie, het geknipte voorbehoedsmiddel?
Wil je geen kinderen (meer)? Dan is een vasectomie een optie. Je zaadleiders worden afgesloten waardoor er geen bevruchting meer kan plaatsvinden. De vasectomie is in opmars en dus een druk gegoogelde zoekterm. Uroloog Dries Develtere beantwoordt de vragen die mensen online het meest stellen.
Een hersteloperatie is mogelijk maar de kans op slagen is verre van zeker
Dries Develtere
Wat gebeurt er bij een vasectomie?
‘Tijdens de ingreep gaan we op zoek naar je twee zaadleiders. Die transporteren de zaadcellen van de teelballen naar het ejaculatievocht. Via een klein sneetje nemen we daar telkens een stukje van ongeveer 3 centimeter tussenuit. Dat is die fameuze knip waar de mensen over spreken.
Maar daar stopt het niet. We branden de eindjes van de zaadleiders dicht en met een touwtje sluiten we de holte van die zaadleiders af. Tot slot leggen we de uiteinden van de zaadleiders in een ander ‘vlak’: met een vliesje tussen de twee uiteinden kunnen die elkaar nooit meer terugvinden.’
Is het een zware ingreep?
‘Meestal verloopt die ingreep onder lokale verdoving. Ze duurt ongeveer een halfuurtje en het pijnlijkste is de verdovingsprik. Net zoals bij de tandarts merk je tijdens de ingreep dat we bezig zijn, maar je voelt geen pijn.
Nadien kun je meteen naar huis, tenminste als je een lokale verdoving kreeg. Sommige mensen hebben anatomisch gezien een moeilijkere balzak of heel dunne zaadleiders. Dan kan de vasectomie iets complexer verlopen en is het beter om die onder algemene verdoving te doen.
Maar al bij al is het vrij een lichte ingreep, zeker in vergelijking met een sterilisatie waarbij de eileiders afgesloten worden. Dat is een grote operatie in de buikholte, gebeurt sowieso onder algemene verdoving en is een pak invasiever dan een vasectomie.’
Hoe lang moet je herstellen van een vasectomie?
‘De pijn valt meestal heel goed mee. Veel mensen hebben de dagen nadien een blauwe plek-gevoel. Daarvoor kun je eventueel een pijnstiller nemen.
We raden aan om het gedurende een week kalm aan te doen, niet te sporten en geen zware dingen te heffen. Waarom? Het risico bij grote fysieke inspanningen is dat er hechtingen loskomen of dat er bloedingen ontstaan.
Wie fysieke arbeid verricht, neemt dus best een weekje rust om te herstellen. Heb je een kantoorjob? Dan kun je de avond zelf nog achter je bureau kruipen. Ook met seks hoef je niet te wachten, zolang je het op dat vlak wat rustig houdt.
Verder blijf je vlak na de ingreep het best niet te lang in water zitten. We hechten de huidwonde namelijk dicht met oplosbare draad en je wil niet dat die voortijdig loskomt. Maar je kunt bijvoorbeeld wel douchen, of je met een washandje wassen.’
Kun je nog ejaculeren na een vasectomie?
‘Dat is een vraag waar veel mensen mee zitten. Maar het antwoord is kort en geruststellend: daar verandert er niets. Een orgasme en het gevoel bij een ejaculatie blijven ongewijzigd. Het enige verschil is dat er geen zaadcellen meer in je sperma zitten. Maar dat merk je uiteraard niet.
Wel even opletten: de eerste drie maanden na de ingreep zitten er nog zaadcellen in het andere eind van de zaadleiders. Die kunnen bij een ejaculatie nog meekomen en tot een bevruchting leiden. Er is een controle van het sperma nodig om na te gaan of er zeker geen zaadcellen meer in zitten. Dat gebeurt meestal na twee à drie maanden. Je gebruikt tot die tijd het best een voorbehoedsmiddel.’
Is een vasectomie onomkeerbaar?
‘Dat is uitdrukkelijk de bedoeling, vandaar ook die vier ‘verzekeringen’ bij een ingreep: de knip, het dichtbranden en afbinden, en het vliesje.
Soms bestaan daar toch nog misverstanden over. Dan denken mensen dat het een tijdelijke blokkade is die je makkelijk weer kunt opheffen.
Als arts ben ik daar heel duidelijk over. Een hersteloperatie is technisch mogelijk maar de kans op slagen is verre van gegarandeerd.’
Is er een leeftijdsgrens voor een vasectomie?
‘Zolang iemand meerderjarig is en mentaal de capaciteit heeft om over zoiets te beslissen, is het voor ons in orde. De patiënt moet er al even over nagedacht hebben, op de hoogte zijn van alternatieve (tijdelijke) anticonceptie en we vragen ook of de partner weet van de plannen. Maar verder ligt de keuze volledig bij de patiënt.
Meestal zijn onze patiënten tussen 35 en 45 jaar oud. Die hebben al kinderen of willen er gewoon geen. De partner is op die leeftijd vaak nog vruchtbaar – de menopauze komt later pas.
In een zeldzaam geval krijgen wij een jonge twintiger over de vloer die een vasectomie wil. Die kan daar heel beslist in zijn. Ook dan respecteren wij die keuze, zolang we zeker zijn dat de patiënt het onomkeerbaar karakter van de ingreep goed begrijpt.’
