Menopauze: ‘Wees er niet bang voor’
De overgang sluipt hoofd en huid binnen van elke vrouw of persoon met een baarmoeder die de vijftig nadert. ‘Vervelend en onvermijdelijk’, geeft gynaecologe Millie Nwoye toe, ‘maar ook hét moment om je gezondheid vast te pakken’. Ze gidst je door de wondere wereld van je lichaam in rust.
Wat is de menopauze precies?
Millie Nwoye: ‘Je bent in de menopauze vanaf het moment dat er geen activiteit meer is in je eierstokken. Eigenlijk zou het beter een menostop noemen, want het is definitief. Het is niet meer mogelijk om op natuurlijke wijze kinderen te krijgen.’
‘Je zit officieel in de menopauze wanneer het een jaar geleden is dat je voor het laatst je regels kreeg. Maar neem je anticonceptie zoals de pil of het spiraal, dan telt die regel niet. Enkel een bloedonderzoek waarin we eierstokhormonen meten kan dan uitmaken of de menopauze gestart is. Oestrogeen, het belangrijkste vrouwelijke hormoon, is dan niet meer detecteerbaar.’
Een patiënte ging plots in de menopauze na het verlies van haar man
Millie Nwoye
Vanaf wanneer is het zover?
‘De gemiddelde leeftijd is 52 jaar. Sommige mensen zijn vroeger, andere later. Je genen spelen voor een stuk een rol. Maar ook je levensstijl. Rook je, dan kun je tot twee jaar vroeger in je menopauze belanden. Ook stress is een belangrijke factor. Bij een van mijn patiënten stopten haar regels plots na het verlies van haar man, ze zijn nooit meer teruggekomen.’
‘Er bestaat ook zoiets als de premenopauze, dat is wanneer de activiteit in de eierstokken al begint te verminderen maar nog niet volledig stopt. In die periode schommelen de eierstokhormonen, je krijgt pieken en dalen. Deze fase start gemiddeld vanaf 47 jaar.’
Hoe herken je de overgang?
‘Je normale hormoonspiegel verandert naar een schommelende hormoonspiegel met pieken en dalen tot uiteindelijk helemaal niets meer. Je weet dat het zover is als je last krijgt van enkele typische kwalen.’
‘De meest gekende zijn de opvliegers, plotselinge warmteaanvallen. De ene persoon krijgt ze een of twee keer per dag, de andere om het uur. Stemmingswisselingen, gewichtstoename, gewrichtspijn, vaginale droogte en brain fog, alsof je niet goed meer kunt nadenken, kunnen ook voorkomen.’
‘De mate waarin je deze klachten krijgt, is opnieuw voor een stuk genetisch bepaald. Sommige mensen hebben gewoon geluk dat ze weinig problemen ondervinden. Studies tonen aan dat als je zo’n drie uur per week beweegt en een evenwichtig voedingspatroon hebt met voornamelijk onbewerkte voeding, je er doorgaans minder last van krijgt.’
De juiste voeding en beweging kunnen overgangsklachten verlichten
Millie Nwoye
Erectiestoornissen zorgen nog steeds voor het schaamrood op de wangen
Lees meerWelke impact hebben overgangsklachten op het welzijn van een vrouw?
‘Eens dat de kwalen er zijn, blijven ze gemiddeld zo’n vijf tot zeven jaar. De eerste twee tot drie jaar zijn ze het sterkste. Dat is niet niks. De kwalen kunnen erg vervelend zijn en je professionele en privéleven verstoren. Vaak slaap je er minder goed door. En ze kunnen het zelfvertrouwen dat je zorgvuldig hebt opgebouwd doorheen je leven plotseling onderuit halen. Door de schommelende hormoonspiegel heb je in je premenopauze ook iets meer kans op een depressie.’
‘Er zijn ook symptomen die onzichtbaar kunnen sluimeren. Vanaf je menopauze maak je evenveel kans op hart- en vaatziektes als mannen. Tot dan toe beschermde het vrouwelijke hormoon oestrogeen je daartegen, dat valt nu weg. Ook je botgezondheid neemt af. Je botten worden fragieler, osteoporose genoemd. Bij een val kun je makkelijker dan voordien een breuk krijgen.’
‘En het risico op borst-, eierstok- en darmkanker stijgt. Maar dat is in het algemeen zo naarmate je ouder wordt en niet noodzakelijk verbonden aan de menopauze.’
Wat kun je eraan doen?
‘Ik zie veel patiënten die bang zijn van de menopauze. Dat is een normale reactie, als mens ben je altijd bang voor verandering. Maar wees gerust, er is bijna altijd een oplossing voor je klachten. Het is een lastige fase, absoluut, maar meestal trekken de symptomen na verloop van tijd vanzelf weg.’
‘Zie het als een moment om je gezondheid onder de loep te nemen en actief te beïnvloeden voor een kwaliteitsvol leven. De gezonde levensstijl waar ik het eerder over had, met een evenwichtige voeding en regelmatig bewegen, hebben wetenschappelijk bewezen effecten. Het heeft bijvoorbeeld een gunstige invloed op het verstevigen van je botten. Verstoren de klachten je leven toch te ingrijpend en langdurig, dan zijn er veilige en effectieve behandelingen.’
‘Daarnaast is het in je menopauze belangrijk om regelmatig aan preventieve opsporing te blijven doen. Bespreek met je arts welke onderzoeken voor jou nuttig zijn.’
Vanaf je menopauze maak je meer kans op hart- en vaatziektes
Millie Nwoye