Tiener in huis? 5 tips voor een goed gesprek
Hoog oplopende discussies, slaande deuren, diepe zuchten en rollende ogen: nagenoeg elke ouder van een tiener maakte het al mee. Hoe communiceer je met elkaar in deze uitdagende fase van het opgroeien? Fran Delbeke, trainer Verbindende Communicatie, deelt vijf tips.
1. Toon empathie en heb geduld
‘Hersenen zijn pas volledig volgroeid op 24-jarige leeftijd. De ongelijke cognitieve en emotionele ontwikkeling leidt soms tot emotionele uitbarstingen. Straf als ouder die emoties niet weg. Zeg bijvoorbeeld niet: Als je zo praat, koel dan maar af op je kamer. Maar erken de emoties: Ik zie dat je boos bent. Ik kan me voorstellen dat het lastig is om … Dat toont dat het gevoel er mag zijn en doet de emoties sneller zakken.’
‘Relativeer of minimaliseer de zorgen van jongeren ook niet. Is het uit met een liefje? Dan zeggen ouders al snel ‘dat er ergere dingen zijn in het leven’. Terwijl zo’n tegenvaller wél heel moeilijk kan zijn: een luisterend oor bieden, is dan essentieel.’
2. Communiceer verbindend
‘Communiceer op basis van feiten. Je kamer is slordig is niet precies genoeg: jongeren hebben misschien een andere definitie van slordig. Ik zie twee gebruikte sokken op de grond is concreter.’
‘Vervolgens benoem je wat dat met je doet. Niet de sokken maken je boos of gefrustreerd, maar bijvoorbeeld het feit dat jullie er net afspraken over hadden gemaakt - die nu al geschonden worden. Leg de schuld van hoe je je daar als ouder bij voelt, niet bij de jongere: Ik voel me gefrustreerd omdat ik het belangrijk vind dat afspraken worden nagekomen. Daarna formuleer je je verzoek: Wil je onze afspraken nakomen en die sokken in de wasmand gooien?’
Relativeer of minimaliseer de zorgen van jongeren niet
Fran Delbeke
3. Kader de grenzen die je stelt
‘Bij verzoeken is een nee van je kind ook welkom. Dat wil echter niet zeggen dat je geen grenzen kunt of mag stellen.’
‘Stel je als ouder een grens? Kader die dan. Je moet iets doen omdat ik het zeg, werkt niet. Wil je dat je tiener na een avondje stappen thuis is op het afgesproken uur? Motiveer dat: een afgesproken uur brengt rust en duidelijkheid, én je bent begaan met de veiligheid van je tiener. Want als hij/zij niet thuis is op dat uur, dan is er misschien reden tot ongerustheid.’
‘Is een nee van je tiener voor jou geen optie? Zoek dan naar manieren om een oplossing te vinden die voor iedereen werkt. Betrek hen bij het proces en vraag bijvoorbeeld: Jij wil uitgaan, wij willen dat je studeert. Zie je manieren om beide te combineren?’ Test het voorstel waar jullie samen toe komen uit en evalueer na een bepaalde periode.’
4. Toon onvoorwaardelijke liefde
‘Je kunt je kind rechtuit zeggen dat je hem of haar graag ziet. Of je kiest voor boodschappen van waardering. Bijvoorbeeld: Dank je wel om te koken, het is fijn om mijn voeten onder tafel te kunnen steken.’
‘Maak duidelijk dat ze altijd bij je terecht kunnen, ook wanneer ze in de problemen zitten. Delen ze iets over experimenteren met alcohol of onveilige seks? Soms is dat even slikken. Zeg dan niet: Hoe is dat mogelijk? maar bedank hun dat ze open zijn. Daarna kun je eventueel je bezorgdheden uiten.’
5. Bied ondersteuning
‘Als ouder overladen we onze kinderen vaak met adviezen. Maar jongeren vinden het net belangrijk om zelfstandig te worden en zelf op zoek te gaan naar antwoorden.’
‘Het kan ook moeilijk zijn voor jongeren om hulp te vragen. Gooien ze gefrustreerd hun tas in de hoek na school en lopen ze zonder woorden naar hun kamer? Ga dan even op de deur kloppen: Is er iets wat ik voor jou kan doen? En aanvaard ook dat je kind niet alles met je wil bespreken.’
Jongerengezondheidsfonds
Betrouwbare gezondheidsinformatie voor jongeren
Jongeren zoeken hun antwoorden vaak op internet. Het is echter niet eenvoudig om feiten van fictie te onderscheiden. Daarom ontwikkelde CM een online platform voor jongeren met betrouwbare gezondheidsinformatie over mentaal welzijn, lichamelijke gezondheid, seks en relaties en zelfstandig worden.